പാകിസ്ഥാൻ ഇന്ത്യയിലെ 15 നഗരങ്ങളെ ലക്ഷ്യമിട്ട് ഡ്രോണുകളും മിസൈലുകളും ഉപയോഗിച്ച് ആക്രമണം നടത്താൻ ശ്രമിച്ചു. എന്നാൽ, ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയുടെ അത്യാധുനിക എയർ ഡിഫൻസ് സിസ്റ്റമായ എസ്-400 ട്രയംഫ് ഈ ആക്രമണങ്ങളെ പൂർണമായും പ്രതിരോധിച്ചു. 'സുദർശന ചക്രം' എന്ന് ഇന്ത്യൻ സൈന്യം വിളിക്കുന്ന ഈ ശക്തമായ ആയുധം, ആകാശ ഭീഷണികളെ തടയുന്നതിൽ ലോകത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച സംവിധാനങ്ങളിലൊന്നാണ്.

എസ്-400 ട്രയംഫ്, റഷ്യയിലെ അൽമാസ്-ആന്റെ കമ്പനി വികസിപ്പിച്ച ഒരു ദീർഘദൂര ഉപരിതല-വ്യോമ മിസൈൽ (Surface-to-Air Missile - SAM) സംവിധാനമാണ്. 1990-കളിൽ എസ്-300ന്റെ അപ്ഗ്രേഡായി വികസിപ്പിച്ച ഈ സിസ്റ്റം, 2007-ൽ റഷ്യൻ സൈന്യത്തിൽ സേവനം ആരംഭിച്ചു. നാറ്റോയിൽ 'SA-21 ഗ്രൗളർ' എന്ന കോഡ് നാമത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്ന എസ്-400, വിമാനങ്ങൾ, ഡ്രോണുകൾ, ക്രൂയിസ് മിസൈലുകൾ, ബാലിസ്റ്റിക് മിസൈലുകൾ എന്നിവയെ തടയാൻ ശേഷിയുള്ള ഒരു ബഹുസ്തര (multi-layered) പ്രതിരോധ വ്യവസ്ഥയാണ്.

പ്രധാന സവിശേഷതകൾ

-ദൂരപരിധി: എസ്-400ന് 40 മുതൽ 400 കിലോമീറ്റർ വരെ ദൂരത്തുള്ള ലക്ഷ്യങ്ങളെ തകർക്കാൻ കഴിയും. 400 കിലോമീറ്റർ റേഞ്ചുള്ള 40N6E മിസൈലുകൾ ഉപയോഗിച്ച് ഇന്ത്യയ്ക്ക് പാകിസ്ഥാന്റെ ആകാശ മേഖലയുടെ വലിയൊരു ഭാഗം നിരീക്ഷിക്കാനും ആക്രമണങ്ങൾ തടയാനും സാധിക്കും.

-മൾട്ടി-ടാർഗറ്റ് എൻഗേജ്മെന്റ്: ഒരേസമയം 36 ലക്ഷ്യങ്ങളെ ട്രാക്ക് ചെയ്യാനും 72 ലക്ഷ്യങ്ങളെ നേരിടാനും ഈ സിസ്റ്റത്തിന് കഴിയും. ഇത് സങ്കീർണമായ ആക്രമണ സാഹചര്യങ്ങളിൽ പോലും ഫലപ്രദമായ പ്രതിരോധം ഉറപ്പാക്കുന്നു.

-വേഗതയും ഉയരവും: 4.8 കിലോമീറ്റർ/സെക്കൻഡ് വേഗതയിൽ സഞ്ചരിക്കുന്ന ലക്ഷ്യങ്ങളെ 0-30 കിലോമീറ്റർ ഉയരത്തിൽ തകർക്കാൻ എസ്-400ന് ശേഷിയുണ്ട്. ഇതിൽ സ്റ്റെൽത്ത് വിമാനങ്ങളും ഹൈപ്പർസോണിക് മിസൈലുകളും ഉൾപ്പെടുന്നു.

-മൊബിലിറ്റി: മൊബൈൽ ലോഞ്ചറുകളിൽ സ്ഥാപിതമായ ഈ സിസ്റ്റം, 5 മിനിറ്റിനുള്ളിൽ പുതിയ സ്ഥലത്ത് പ്രവർത്തനക്ഷമമാകും. ഇത് ശത്രുക്കൾക്ക് ലക്ഷ്യം വയ്ക്കുന്നത് ബുദ്ധിമുട്ടാക്കുന്നു.

-റഡാർ സംവിധാനം: എസ്-400ന്റെ മൾട്ടി-ഫങ്ഷൻ റഡാർ 600 കിലോമീറ്റർ ദൂരത്തുള്ള ലക്ഷ്യങ്ങളെ കണ്ടെത്താനും ട്രാക്ക് ചെയ്യാനും ശേഷിയുള്ളതാണ്. 92N6E എന്ന ഗ്രേവ് സ്റ്റോൺ റഡാർ, സ്റ്റെൽത്ത് സാങ്കേതികവിദ്യ ഉപയോഗിക്കുന്ന ലക്ഷ്യങ്ങളെ പോലും കണ്ടെത്തുന്നതിൽ മികവ് പുലർത്തുന്നു.

-മിസൈൽ താരങ്ങൾ: എസ്-400 വിവിധ തരം മിസൈലുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു, 48N6DM (250 കിലോമീറ്റർ), 9M96E2 (120 കിലോമീറ്റർ), 40N6E (400 കിലോമീറ്റർ) എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഇവ വ്യത്യസ്ത ദൂരങ്ങളിലും ഉയരങ്ങളിലും ഉള്ള ലക്ഷ്യങ്ങളെ തകർക്കാൻ രൂപകൽപ്പന ചെയ്തവയാണ്.

എസ്-400 ട്രയംഫ് ഇന്ത്യയുടെ പ്രതിരോധ ശേഷിയെ പുതിയ ഉയരങ്ങളിലെത്തിച്ച ഒരു ഗെയിം-ചേഞ്ചറാണ്. 400 കിലോമീറ്റർ ദൂരപരിധിയും 36 ലക്ഷ്യങ്ങളെ ഒരേസമയം നേരിടാനുള്ള ശേഷിയും ഉള്ള ഈ സിസ്റ്റം, ആകാശ ഭീഷണികൾക്കെതിരെ ഇന്ത്യയെ അജയ്യമാക്കുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ അതിർത്തികളെയും നഗരങ്ങളെയും സംരക്ഷിക്കുന്നതിൽ ഈ അത്യാധുനിക സംവിധാനം നിർണായക പങ്കാണ് വഹിക്കുന്നത്.