കാഠ്മണ്ഡു: നേപ്പാളിൽ സോഷ്യൽ മീഡിയ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകൾ നിരോധിച്ചതിനെതിരെ യുവാക്കൾ നടത്തിയ പ്രതിഷേധം സംഘർഷത്തിലേക്ക് വഴിമാറിയതിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തമേറ്റെടുത്ത് ആഭ്യന്തരമന്ത്രി രമേശ് ലെഖാക് രാജിവെച്ചു. സെപ്റ്റംബർ 8, 2025-ന് കാഠ്മണ്ഡുവിൽ നടന്ന ‘ജെൻ സി’ കലാപത്തിനിടെ പൊലിസ് വെടിവയ്പ്പിൽ 19 പേർ കൊല്ലപ്പെടുകയും 300-ലധികം പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തു. സർക്കാരിന്റെ അഴിമതിയും സ്വജനപക്ഷപാതവും മറയ്ക്കാൻ ലക്ഷ്യമിട്ടാണ് 26 സോഷ്യൽ മീഡിയ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകൾ നിരോധിച്ചതെന്ന് ആരോപിച്ചാണ് യുവാക്കൾ തെരുവിലിറങ്ങിയത്.

സെപ്റ്റംബർ 4-ന് രാത്രി മുതൽ ഫേസ്ബുക്ക്, ഇൻസ്റ്റാഗ്രാം, വാട്സ്ആപ്പ്, യൂട്യൂബ്, എക്സ് തുടങ്ങിയ ജനപ്രിയ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകൾ ഉൾപ്പെടെ 26 സോഷ്യൽ മീഡിയ സൈറ്റുകൾ നേപ്പാൾ സർക്കാർ നിരോധിച്ചു. രാജ്യത്ത് രജിസ്റ്റർ ചെയ്യാത്ത പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകൾ നിർജ്ജീവമാക്കാൻ നേപ്പാൾ ടെലികമ്മ്യൂണിക്കേഷൻ അതോറിറ്റിക്ക് നിർദേശം നൽകിയിരുന്നു. 2024-ലെ സുപ്രീം കോടതി ഉത്തരവിനെ തുടർന്ന്, ഈ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകൾക്ക് ഒരു പ്രാദേശിക പ്രതിനിധിയെയും പരാതി പരിഹാര ഉദ്യോഗസ്ഥനെയും നിയമിക്കാൻ ഒരാഴ്ച സമയം നൽകിയിരുന്നെങ്കിലും, മെറ്റ (ഫേസ്ബുക്ക്, ഇൻസ്റ്റാഗ്രാം, വാട്സ്ആപ്പ്), ആൽഫബെറ്റ് (യൂട്യൂബ്), എക്സ്, റെഡ്ഡിറ്റ്, ലിങ്ക്ഡ്ഇൻ തുടങ്ങിയവ രജിസ്റ്റർ ചെയ്യാൻ വിസമ്മതിക്കുകയായിരുന്നു. ടിക്‌ടോക്, വൈബർ, വീടോക്, നിംബസ്, പോപ്പോ ലൈവ് എന്നിവ രജിസ്റ്റർ ചെയ്തതിനാൽ ഇവയുടെ പ്രവർത്തനം തുടർന്നു.

പ്രതിഷേധം  തലസ്ഥാനമായ കാഠ്മണ്ഡുവിൽ മൈതിഘർ മണ്ഡലയിൽ തുടങ്ങി, പാർലമെന്റ് കോംപ്ലക്സിലേക്ക് മാർച്ച് നടത്തിയ യുവാക്കൾ “സോഷ്യൽ മീഡിയ നിരോധിക്കരുത്, അഴിമതി അവസാനിപ്പിക്കൂ” എന്ന മുദ്രാവാക്യവുമായി ബാരിക്കേഡുകൾ തകർത്ത് പാർലമെന്റിനുള്ളിൽ പ്രവേശിച്ചു. പൊലിസ് വാട്ടർ കാനൻ, ടിയർ ഗ്യാസ്, റബ്ബർ ബുള്ളറ്റുകൾ, ലൈവ് ആമുണിഷൻ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് പ്രതിഷേധക്കാരെ നേരിട്ടു. 17 പേർ കാഠ്മണ്ഡുവിലും 2 പേർ ഇറ്റഹാരിയിലും കൊല്ലപ്പെട്ടു. നാഷണൽ ട്രോമ സെന്റർ, സിവിൽ ഹോസ്പിറ്റൽ, എവറസ്റ്റ് ഹോസ്പിറ്റൽ എന്നിവിടങ്ങളിൽ 300-ലധികം പേർ ചികിത്സയിലാണ്, പലർക്കും തലയിലും നെഞ്ചിലും ഗുരുതരമായ പരിക്കുകൾ ഏറ്റിട്ടുണ്ട്.

നേപ്പാളിന്റെ 3 കോടി ജനസംഖ്യയിൽ 90% ഇന്റർനെറ്റ് ഉപയോഗിക്കുന്നവരാണ്, 1.35 കോടി ഫേസ്ബുക്ക് ഉപയോക്താക്കളും 36 ലക്ഷം ഇൻസ്റ്റാഗ്രാം ഉപയോക്താക്കളും ഉണ്ടെന്നാണ് കണക്ക്. സോഷ്യൽ മീഡിയ വഴി വിനോദം, വാർത്തകൾ, ബിസിനസ് എന്നിവയ്ക്കായി ആശ്രയിക്കുന്നവർ ഏറെയാണ്. നിരോധനം വിദേശത്ത് പഠനത്തിനും തൊഴിലിനുമായി താമസിക്കുന്ന 70 ലക്ഷം യുവാക്കളുടെ കുടുംബ ബന്ധങ്ങളെ ബാധിച്ചു. “നെപ്പോ കിഡ്സ്” എന്ന ഹാഷ്ടാഗിൽ രാഷ്ട്രീയക്കാരുടെ മക്കളുടെ ആഡംബര ജീവിതവും സാധാരണക്കാരുടെ ദുരിതവും താരതമ്യം ചെയ്യുന്ന വീഡിയോകൾ ടിക്‌ടോക്കിൽ വൈറലായിരുന്നു, ഇത് സർക്കാരിനെ പ്രകോപിപ്പിച്ചുവെന്നാണ് പ്രതിഷേധക്കാരുടെ ആരോപണം.

പ്രതിഷേധം കാഠ്മണ്ഡുവിന് പുറമെ പൊഖാറ, ബുട്വാൾ, ഭൈരഹവ, ബിരാട്നഗർ, നേപ്പാൾഗഞ്ച്, ചിത്വൻ, ദമക്, ജനക്പൂർ, ഹെറ്റൗഡ എന്നിവിടങ്ങളിലേക്കും വ്യാപിച്ചു. ദമകിൽ പ്രധാനമന്ത്രി കെ.പി. ശർമ ഒലിയുടെ വീടിന് നേരെ കല്ലേറുണ്ടായി. കാഠ്മണ്ഡുവിൽ ഉച്ചയ്ക്ക് 1 മണി മുതൽ രാത്രി 10 മണി വരെ കർഫ്യൂ ഏർപ്പെടുത്തി. പ്രതിഷേധത്തെ തുടർന്ന് സോഷ്യൽ മീഡിയ നിരോധനം പിൻവലിക്കാൻ സർക്കാർ ആലോചിക്കുന്നതായി റിപ്പോർട്ടുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

ആഭ്യന്തരമന്ത്രി രമേശ് ലെഖാക്, പ്രധാനമന്ത്രി കെ.പി. ശർമ ഒലിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള മന്ത്രിസഭാ യോഗത്തിൽ ധാർമ്മിക ഉത്തരവാദിത്തം ഏറ്റെടുത്ത് രാജി സമർപ്പിച്ചു. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയും ആംനസ്റ്റി ഇന്റർനാഷണലും പൊലിസിന്റെ അമിത ബലപ്രയോഗത്തെ വിമർശിച്ച് സുതാര്യമായ അന്വേഷണം ആവശ്യപ്പെട്ടു. “അഴിമതിക്കെതിരെ ശബ്ദമുയർത്താൻ ഞങ്ങൾ ഇവിടെയുണ്ട്, സോഷ്യൽ മീഡിയ നിരോധനം ഞങ്ങളെ നിശബ്ദമാക്കാനുള്ള ശ്രമമാണ്,” പ്രതിഷേധക്കാരനായ യുജൻ രാജ്ഭണ്ഡാരി പറഞ്ഞു. 2008-ൽ രാജവാഴ്ച അവസാനിച്ച ശേഷം അസ്ഥിരമായ ഗവൺമെന്റുകളും അഴിമതിയും നേപ്പാളിനെ വേട്ടയാടുന്നതിനെതിരെ ‘ജെൻ സി’ യുവാക്കൾ ശക്തമായ പ്രതിഷേധമാണ് രേഖപ്പെടുത്തുന്നത്.