രാജാജി മാത്യു തോമസ്

രാജാജി മാത്യു തോമസ്

വടക്കുകിഴക്കൻ ആഫ്രിക്കൻ രാഷ്ട്രമായ സുദാനിൽ പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട ആഭ്യന്തരയുദ്ധം പത്തുദിവസം പിന്നിട്ടിരിക്കുന്നു. ഏറെയും സാധാരണ പൗരന്മാരടക്കം നൂറുകണക്കിന് ജീവനുകളാണ് രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണം കൈയാളിയിരുന്ന സൈന്യവും അർധ സൈനികവിഭാഗവും അധികാരത്തിനും സാമ്പത്തിക സ്രോതസുകളുടെ നിയന്ത്രണത്തിനും വേണ്ടി തുടരുന്ന രൂക്ഷമായ ഏറ്റുമുട്ടലിൽ നഷ്ടമായത്. കുറഞ്ഞത് അഞ്ഞൂറുപേരുടെയെങ്കിലും ജീവൻ നഷ്ടമായതായും അയ്യായിരത്തിലധികംപേർക്ക് പരുക്കേറ്റതായുമാണ് സ്ഥിരീകരിക്കാത്ത വാർത്തകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. രാഷ്ട്രതലസ്ഥാനമായ ഖാർത്തൂമിൽ നിന്നുള്ള വാർത്തകളാണ് ഇത്. പ്രധാന നഗരങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ രാജ്യത്തിന്റെ വിവിധഭാഗങ്ങളിൽ പടർന്നുപിടിച്ചിട്ടുള്ള ആഭ്യന്തരയുദ്ധത്തിലും കലാപങ്ങളിലും സംഭവിച്ചിട്ടുള്ള ജീവാപായം, പരുക്കുകൾ, ജനങ്ങളുടെ വ്യാപകമായ സ്ഥാനഭ്രംശം എന്നിവയെപ്പറ്റി വ്യക്തമായ വിവരങ്ങൾ ലഭ്യമല്ല.

കലാപത്തിൽ ഒരു മലയാളി കൊല്ലപ്പെട്ടു എന്നതിന് സ്ഥിരീകരണം ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. ആഭ്യന്തര യുദ്ധത്തിൽ ഒറ്റപ്പെട്ടുപോയ അഞ്ഞൂറിൽപരം ഇന്ത്യൻ പൗരന്മാരെ രക്ഷപ്പെടുത്താനായിട്ടുണ്ട്. മൂവായിരത്തിൽപരം വരുന്ന ഇന്ത്യക്കാരെ ദുഷ്‌കരമായ സാഹചര്യങ്ങളിലും രക്ഷപ്പെടുത്താനുള്ള ശ്രമം പുരോഗമിക്കുകയാണ്. വെടിനിർത്തലിന് അനുകൂല പ്രതികരണം യുദ്ധത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിട്ടുള്ള മുഖ്യ പ്രതിയോഗികളിൽനിന്ന് ഉണ്ടായിട്ടുണ്ടെങ്കിലും താഴെതലത്തിൽ അത് അത്ര എളുപ്പമായിരിക്കില്ലെന്നാണ് സുദാനിലെ ആഭ്യന്തര പ്രശ്‌നങ്ങളുടെ ചരിത്രം അറിയുന്നവർ ആശങ്കപ്പെടുന്നത്.

സ്വതന്ത്ര സുദാന്റെ 67 വർഷത്തെ ചരിത്രത്തിൽ രാഷ്ട്രീയ, വംശീയ, മതാധിഷ്ഠിത കലാപങ്ങൾക്ക് തെല്ലും പുതുമയില്ല. നാളിതുവരെ ഇത്തരം കലാപങ്ങളിൽ ലക്ഷക്കണക്കിന് നിരപരാധികൾക്ക് ജീവൻ നഷ്ടപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ദശലക്ഷക്കണക്കിനു മനുഷ്യർ രാജ്യത്തിനകത്തും അയൽരാജ്യങ്ങളിലുമായി അഭയാർഥികളായി അവസാനിക്കാത്ത ജീവിത ദുരന്തങ്ങൾക്ക് ഇരകളാക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഹ്രസ്വ ഇടവേളകളിലെ ജനാധിപത്യ ഭരണ സംവിധാനങ്ങൾക്കും നിയമവാഴ്ചാ ശ്രമങ്ങളും ഒഴിച്ചുനിർത്തിയാൽ ആഭ്യന്തര കലാപങ്ങളുടെയും യുദ്ധങ്ങളുടെയും രക്തച്ചൊരിച്ചിലുകളുടെയും കൂട്ടക്കൊലകളുടെയും ചരിത്രമാണ് ഈ പുരാതന ആഫ്രിക്കൻ രാഷ്ട്രത്തിനുള്ളത്. 1899 മുതൽ 1956 വരെ നീണ്ടുനിന്ന അമ്പത്തിയേഴ് വർഷത്തെ ആംഗ്ലോ-ഈജിപ്ഷ്യൻ കോളനിവാഴ്ചയെ തുടർന്നുള്ള സ്വതന്ത്രസുദാന്റെ ഏഴുപതാണ്ടോളം നീണ്ട ചരിത്രത്തിൽ മൂന്നുപതിറ്റാണ്ട് അധികാരം കൈയാളിയിരുന്ന മുൻ സൈനിക ഉദ്യോഗസ്ഥൻ ഉമർ ഹസൻ അഹമ്മദ് അൽ ബഷീറിനെ 2019ൽ അധികാരത്തിൽനിന്ന് നിഷ്‌കാസിതനാക്കിയ സൈനിക അട്ടിമറിയിൽനിന്നാണ് ഇപ്പോഴത്തെ ആഭ്യന്തരയുദ്ധത്തിന്റെ ഉൽപത്തി.
മൂന്നു പതിറ്റാണ്ടു നീണ്ട അൽ ബഷീർ ദുർഭരണത്തിനെതിരേ കഴിഞ്ഞ പതിറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനപാദത്തിൽ രാജ്യത്താകെ വളർന്ന അസംതൃപ്തിയും ചെറുത്തുനിൽപ്പും സാമ്പത്തിക ദുരിതങ്ങളുമാണ് 2019 ഏപ്രിൽ മാസത്തിൽ അരങ്ങേറിയതും തുടർന്ന് പടർന്നുപിടിച്ചതുമായ പട്ടാള അട്ടിമറികളിലേക്കു നയിച്ചത്. 2003ൽ രാജ്യത്തിന്റെ തെക്കുപടിഞ്ഞാറൻ ഡാർഫുർ മേഖലയിൽ പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട ആഭ്യന്തരയുദ്ധവും 2011ൽ സുദാനിൽനിന്നു വേർപിരിഞ്ഞു രൂപീകൃതമായ ദക്ഷിണ സുദാൻ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ ആവിർഭാവവുമെല്ലാം ഇന്നത്തെ സുദാൻ ആഭ്യന്തര യുദ്ധത്തിന് വഴിമരുന്നിട്ട സംഭവങ്ങളാണ്. ആഫ്രിക്കൻ ഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ രാഷ്ട്രത്തിന്റെ ശിഥിലീകരണത്തിന്റെ മുഖ്യ ഉത്തരവാദിത്വം ഉമർ അൽ ബഷീറിനാണെന്നു പറഞ്ഞാൽ തെറ്റാവില്ല. കറുത്ത ആഫ്രിക്കൻ ഗോത്രവംശജർക്കു ഭൂരിപക്ഷമുള്ള ദക്ഷിണ സുദാൻ ഖാർത്തും കേന്ദ്രഭരണത്തിന്റെ അവഗണനയ്ക്കും അടിച്ചമർത്തലിനും എതിരേ സുദീർഘ പോരാട്ടങ്ങളിലൂടെയാണ് ആഫ്രിക്കൻ ഭൂഖണ്ഡത്തിലെ അമ്പത്തിനാലാമത്തെ സ്വതന്ത്ര രാഷ്ട്രമായി മാറിയത്. അവിഭക്ത സുദാനുണ്ടായിരുന്ന എണ്ണസമ്പത്തിന്റെ 75 ശതമാനവും വെള്ള നൈൽ തടത്തിലെ ദക്ഷിണ സുദാനിലായി എന്നതു ഭിന്നിപ്പിന്റെ തായ്‌വേരിലേക്കാണ് വിരൽ ചൂണ്ടുന്നത്.

സുദാന്റെ തെക്കുപടിഞ്ഞാറൻ മേഖലയിലെ നീല നൈൽ തടവും സുദീർഘ സംഘർഷത്തിന്റെയും ആഭ്യന്തര യുദ്ധത്തിന്റെയും കൂട്ടക്കൊലകളുടെയും അഭയാർഥിപ്രവാഹങ്ങളുടെയും ചിത്രമാണ് കാഴ്ചവയ്ക്കുന്നത്. ഡാർഫുർ മേഖലയിലേക്കു നൂറ്റാണ്ടുകൾ മുമ്പ് ആരംഭിച്ച അറബ് കുടിയേറ്റം തദ്ദേശീയ ഗോത്രജനതകളും കുടിയേറ്റക്കാരും തമ്മിൽ നിരന്തര സംഘർഷത്തിന് വഴിതെളിച്ചു. ദുർലഭമായ ജലത്തിനും കാലിവളർത്തൽ തൊഴിലാക്കിയ നാടോടി ഗോത്രജനതകളും സ്ഥിരംകൃഷിക്കാരായ അറബികൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ജനങ്ങളും തമ്മിൽ ഭൂമിക്കുവേണ്ടി നടത്തിയ മത്സരവുമായിരുന്നു മേഖലയിലെ അടിസ്ഥാന പ്രശ്‌നങ്ങൾ. ഗോത്രസംസ്‌കാരവും മതവിശ്വാസങ്ങളും സംഘർഷങ്ങളുടെ ആക്കം കൂട്ടി. ഖാർത്തൂമിലെ ഉമർ അൽ ബഷീർ ഭരണകൂടം പ്രശ്‌നങ്ങൾക്ക് പരിഹാരം കാണുന്നതിനുപകരം പക്ഷംചേരാനും അടിച്ചമർത്താനും തുടങ്ങിയതോടെ 2003 മുതൽ മേഖലയിൽ ആഭ്യന്തരയുദ്ധം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടു. യുദ്ധപ്രഭുക്കളും സുദാൻ സൈന്യവും അടിച്ചമർത്തൽ ആരംഭിച്ചതോടെ യുദ്ധത്തിലും ഗറില്ലാ ഏറ്റുമുട്ടലുകളിലും ആയിരങ്ങൾ കൊലചെയ്യപ്പെട്ടു.

ഇതിനോടകം മേഖലയിൽ 20 മുതൽ 40 ലക്ഷംപേർ കൊലചെയ്യപ്പെട്ടതായാണ് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. 25 ലക്ഷം അഭയാർഥികൾ അയൽരാജ്യമായ ഛാഡിന്റെ മാത്രം അതിർത്തി ലംഘിച്ചു കടന്നതോടെ മേഖലയാകെ സംഘർഷഭരിതമായി.
മറ്റുപല സ്വേച്ഛാധിപതികളെയുംപോലെ ഉമർ അൽ ബഷീറും അധികാരം ഉറപ്പിച്ചു നിലനിത്താനും എതിർപ്പുകളെ അടിച്ചമർത്താനും സൈന്യത്തെയും അർധസൈനിക വിഭാഗങ്ങളെയും നിയമവിരുദ്ധ യുദ്ധപ്രഭുക്കളെയും യഥേഷ്ടം ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. സുദാൻ സായുധസേനാ മേധാവി ജനറൽ അബ്ദുൽ ഫത്താ അൽ ബുർഹാനും യുദ്ധപ്രഭുക്കളെയും അവരുടെ ചോറ്റുപട്ടാളത്തെയും ഏകോപിപ്പിച്ചു റാപിഡ് സപ്പോർട് ഫോഴ്‌സ്(ആർ.എസ്.എഫ്) എന്ന അർധസൈനിക വിഭാഗത്തിന് നേതൃത്വം നൽകിയ ഹെമെഡിറ്റി എന്ന് അറിയപ്പെടുന്ന ജനറൽ മുഹമ്മദ് ഹംദാൻ ടാഗലോ എന്നിവർ അത്തരത്തിൽ ബഷീറിന്റെ ഉറ്റ സഹായികളായി. ആർ.എസ്.എഫ് തലവൻ ബഷീറിന്റെ അനുഗ്രഹാശിസുകളോടെയും തന്റെ പദവി ദുരുപയോഗം ചെയ്തും സ്വർണഖനികളടക്കം അളവറ്റ സമ്പത്തിനു ഉടമയുമായി.

കഴിഞ്ഞ പതിറ്റാണ്ടിന്റെ രണ്ടാം പാദത്തോടെ സുദാനിൽ മെല്ലെ കാറ്റ് മാറിവീശാൻ ആരംഭിച്ചു. 2018 അവസാനത്തോടെ വിലക്കയറ്റത്തിനും സാമ്പത്തിക ദുരിതങ്ങൾക്കും മെച്ചപ്പെട്ട ജീവിത സൗകര്യങ്ങൾക്കുംവേണ്ടി ജനങ്ങളുടെ മുറവിളി ശക്തമാകാൻ തുടങ്ങി. ആഭ്യന്തരയുദ്ധങ്ങൾക്ക് എതിരേയും ജനാധിപത്യത്തിനും നിയമവാഴ്ചക്കുവേണ്ടിയുള്ള സമരങ്ങൾ ഖാർത്തൂമടക്കം നഗരങ്ങളിൽ കരുത്താർജിച്ചു. ഇതിനിടെ രാജ്യത്ത് ഡാർഫുർ അടക്കം യുദ്ധമേഖലകളിൽ നടക്കുന്ന കൂട്ടക്കൊലകൾക്കെതിരായ ലോകാഭിപ്രായം അവഗണിക്കാനാവാത്ത സ്ഥിതി സംജാതമായി. ഹേഗിലെ അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിമിനൽ കോടതി ബഷീറിനെതിരേ വംശഹത്യാ വിചാരണയ്ക്കുള്ള നീക്കം ശക്തമാക്കി. ജനകീയ പ്രക്ഷോഭത്തെയും ലോകാഭിപ്രായത്തെയും അവഗണിക്കാനാവാത്ത സാഹചര്യത്തിൽ സുദാൻ സായുധസേനയും ആർ.എസ്.എഫും കൈകോർത്തു 2019 ഏപ്രിൽ 11ന് ഉമർ അൽ ബഷീറിനെ സ്ഥാനഭ്രഷ്ടനാക്കി. അയാളെയും കൂട്ടാളികളെയും കൊബെർ അതിസുരക്ഷാ ജയിലിൽ തടവുകാരാക്കി. ബഷീറിനൊപ്പം അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിമിനൽകോടതി സൈന്യ തലവനായ അൽ ബുർഹാനും ആർ.എസ്.എഫ് തലവൻ ഹെമെഡിറ്റിക്കും എതിരേ നിലവിൽ വാറന്റ് പുറപ്പെടുവിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിലും വിപ്ലവകാരികളോടൊപ്പം ചേർന്ന് നിയമത്തിന്റെ പിടിയിൽനിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള വിദഗ്ധ നീക്കമാണ് ഇരുവരും നടത്തിയത്.
2019 ഏപ്രിൽ 11ന്റെ പട്ടാള അട്ടിമറിയെത്തുടർന്ന് അൽ ബുർഹാൻ നേതാവും ഹെമെഡിറ്റി ഉപനേതാവുമായി ഒരു ട്രാൻസിഷനൽ മിലിറ്ററി കൗൺസിൽ സുദാന്റെ ഭരണാധികാരം ഏറ്റെടുത്തു.

ബഷീറിനെ പുറത്താക്കാനുള്ള വിപ്ലവ സമരത്തിൽ പങ്കാളികളായ ജനങ്ങൾക്കോ അവരുടെ സംഘടനകൾക്കോ ഒരു പങ്കാളിത്തവുമില്ലാത്ത ഭരണസംവിധാനമാണ് നിലവിൽ വന്നത്. അതിനെതിരേ വലിയ ജനകീയ പ്രക്ഷോഭങ്ങളും പ്രകടനങ്ങളും രാജ്യത്തെമ്പാടും അരങ്ങേറി. ജൂൺ 19 നടന്ന പ്രകടനത്തിന് നേരെ ആർ.എസ്.എഫ് നടത്തിയ വെടിവയ്പ്പിൽ നൂറിലധികംപേർ കൊലചെയ്യപ്പെട്ടു, ആയിരങ്ങൾക്ക് പരുക്കേറ്റു. ജനാധിപത്യ പുനഃസ്ഥാപനത്തിനുവേണ്ടി നടന്ന ചർച്ചകളും ഒപ്പുവച്ച ഒത്തുതീർപ്പുകളും പാഴ്‌വേലകളായി. തുടർന്നുവന്ന ജനകീയ പ്രക്ഷോഭങ്ങളെയും ജനാധിപത്യത്തിനുവേണ്ടിയുള്ള ചർച്ചകളെയും തകിടംമറിച്ചുകൊണ്ടാണ് ഏപ്രിൽ 15ന് സൈന്യവും ആർ.എസ്.എഫും തമ്മിലുള്ള തുറന്ന യുദ്ധം ആരംഭിക്കുന്നത്. അതിനിടെ 19ന് കൊബെർ അതിസുരക്ഷാ ജയിലിൽനിന്ന് മുൻ സ്വേച്ഛാധിപതിയും കൂട്ടാളികളും അപ്രത്യക്ഷരായി. ഹേഗ് അന്തരാഷ്ട്ര ക്രിമിനൽ കോടതി വിചാരണ നേരിടുന്ന ഉമർ അൽ ബഷീറിന്റെയും കൂട്ടാളികളുടെയും തിരോധാനത്തിലെ ദുരൂഹത തുടരുകയാണ്.
സുദാനിലെ സംഭവവികാസങ്ങൾ അതീവ ഉത്കണ്ഠയോടെയാണ് ലോകം ഉറ്റുനോക്കുന്നത്. അത് ഒരു രാജ്യത്തിന്റെ ആഭ്യന്തരപ്രശ്നം എന്നതിലും യുദ്ധത്തിൽ ഒറ്റപ്പെട്ടുപോയ ആയിരക്കണക്കിന് വിദേശികളുടെ ജീവൽ പ്രശ്നം എന്നതിലും ഉപരി റഷ്യ-ഉക്രൈൻ യുദ്ധത്തിൽ അകപ്പെട്ടു നട്ടംതിരിയുന്ന ലോകജനതയുടെ നിലനിൽപ്പിന്റെയും സമാധാനപൂർവമായ ജീവിതത്തിന്റെയും പ്രശ്‌നമാണ്.
ആഫ്രിക്കയുടെ കൊമ്പെന്നു വിശേഷിപ്പിക്കുന്ന ഏഷ്യ-ആഫ്രിക്ക-യൂറോപ്പ് ഭൂഖണ്ഡങ്ങളുടെ സംഗമസ്ഥാനത്താണ് സുദാൻ നിലകൊള്ളുന്നത്. ഇസ്റാഇൗൽ ഉൾപ്പെടുന്ന തന്ത്രപ്രധാന മേഖലയിൽ അവർക്കും യു.എസിനും മധ്യപൂർവ ഏഷ്യക്കും അതീവ താൽപര്യമുള്ള മേഖലയാണ് ഇത്. പുടിന്റെ റഷ്യക്കും അവിടത്തെ പുതുതലമുറ യുദ്ധപ്രഭുക്കൾക്കും ഈ മേഖലയിലുള്ള താൽപര്യം വ്യക്തമാണ്. ഉത്തരാഫ്രിക്കയെ തഴുകി ഒഴുകുന്ന നൈൽ നദിയും ലോക വ്യാപാര-ഗതാഗത മേഖലയിൽ അതിപ്രധാനമായ സൂയസ് കനാലും ഇവിടെയാണ്. ലോകത്താകെ ശോഷിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന പ്രകൃതിവാതക സമ്പത്തിന്റെ പുത്തൻ സ്രോതസും അതിലേക്കുള്ള കവാടവും ഇവിടെത്തന്നെയാണ്. സുദാനിലെ പുതിയ സംഭവവികാസങ്ങൾ ലോക രാഷ്ട്രീയ, സാമ്പത്തിക മേഖലയെയും സ്‌ഫോടനാത്മകമായ ഉത്തരാഫ്രിക്കൻ മനുഷ്യാവകാശ പ്രശ്‌നങ്ങളെയും എങ്ങനെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുമെന്നാണ് കാത്തിരുന്നുകാണേണ്ടത്.