ന്യൂഡൽഹി: രാജ്യത്ത് വിദ്യാർത്ഥികളിൽ ആത്മഹത്യാ നിരക്ക് ഉയരുന്നതിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, മാനസികാരോഗ്യം ജീവിക്കാനും അന്തസ്സോടെ ജീവിക്കാനുമുള്ള മൗലികാവകാശത്തിന്റെ ഭാഗമാണെന്ന് സുപ്രീംകോടതി വ്യക്തമാക്കി. വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ മാനസിക ക്ഷേമം ഉറപ്പാക്കുന്നതിനായി മാർഗനിർദേശങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിച്ചുകൊണ്ട് ജസ്റ്റിസുമാരായ വിക്രംനാഥ്, സന്ദീപ് മേത്ത എന്നിവർ അടങ്ങിയ ബെഞ്ചാണ് ഈ നിരീക്ഷണം നടത്തിയത്. UMMEED കരട് മാർഗനിർദേശങ്ങൾ, മനോദർപ്പൻ സംരംഭം, ദേശീയ ആത്മഹത്യാ പ്രതിരോധ തന്ത്രം എന്നിവയിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് എല്ലാ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളും ഏകീകൃത മാനസികാരോഗ്യ നയം നടപ്പാക്കണമെന്ന് കോടതി നിർദേശിച്ചു.

വിശാഖപട്ടണത്ത് NEET പരീക്ഷയ്ക്ക് തയ്യാറെടുക്കുന്നതിനിടെ 17 വയസ്സുകാരനായ വിദ്യാർത്ഥി സംശയാസ്പദ സാഹചര്യത്തിൽ മരിച്ച സംഭവത്തിൽ സിബിഐ അന്വേഷണം ആവശ്യപ്പെട്ടുള്ള അപേക്ഷ ആന്ധ്രാപ്രദേശ് ഹൈക്കോടതി തള്ളിയതിനെതിരെ ഉയർന്ന അപ്പീലിലാണ് സുപ്രീംകോടതി വിധി പറഞ്ഞത്. ഈ കേസിൽ സിബിഐ അന്വേഷണത്തിന് കോടതി ഉത്തരവിട്ടു.

സുപ്രീംകോടതിയുടെ പ്രധാന മാർഗനിർദേശങ്ങൾ:

1. ഏകീകൃത മാനസികാരോഗ്യ നയം: എല്ലാ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളും UMMEED, മനോദർപ്പൻ, ദേശീയ ആത്മഹത്യാ പ്രതിരോധ തന്ത്രം എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഏകീകൃത മാനസികാരോഗ്യ നയം നടപ്പാക്കണം. ഈ നയം വർഷംതോറും അവലോകനം ചെയ്യുകയും പൊതുജനങ്ങൾക്ക് വെബ്‌സൈറ്റുകളിലും നോട്ടീസ് ബോർഡുകളിലും ലഭ്യമാക്കണം.

2. കൗൺസലർ നിയമനം: 100-ലധികം വിദ്യാർത്ഥികളുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾ മാനസികാരോഗ്യ പരിശീലനം ലഭിച്ച കൗൺസലറോ മനഃശാസ്ത്രജ്ഞനോ നിയമിക്കണം. ചെറിയ സ്ഥാപനങ്ങൾ പ്രൊഫഷണലുകളുമായി ഔപചാരിക റഫറൽ ബന്ധം സ്ഥാപിക്കണം.

3. വിദ്യാർത്ഥി-കൗൺസലർ അനുപാതം: പരീക്ഷാ കാലങ്ങളിലും അക്കാദമിക് പരിവർത്തനങ്ങളിലും സ്ഥിരവും രഹസ്യവുമായ പിന്തുണ ഉറപ്പാക്കാൻ ഒപ്റ്റിമൽ വിദ്യാർത്ഥി-കൗൺസലർ അനുപാതം നിലനിർത്തണം.

4. അപമാനം ഒഴിവാക്കൽ: അക്കാദമിക് പ്രകടനത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ വിദ്യാർത്ഥികളെ വേർതിരിക്കുകയോ അപമാനിക്കുകയോ യാഥാർത്ഥ്യവിരുദ്ധമായ ലക്ഷ്യങ്ങൾ നിശ്ചയിക്കുകയോ ചെയ്യരുത്.

5. ഹെൽപ്പ്‌ലൈൻ പ്രോട്ടോകോൾ: മാനസികാരോഗ്യ സേവനങ്ങളിലേക്കും ആത്മഹത്യ പ്രതിരോധ ഹെൽപ്പ്‌ലൈനുകളിലേക്കും ഉടനടി റഫർ ചെയ്യുന്നതിനുള്ള രേഖാമൂലമുള്ള പ്രോട്ടോകോളുകൾ സ്ഥാപിക്കണം. ടെലി-മനസ് ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഹെൽപ്പ്‌ലൈൻ നമ്പറുകൾ ഹോസ്റ്റലുകളിലും ക്ലാസ് മുറികളിലും വ്യക്തമായി പ്രദർശിപ്പിക്കണം.

6. സുരക്ഷാ ഉപകരണങ്ങൾ: റെസിഡൻഷ്യൽ സ്ഥാപനങ്ങൾ ടാംപർ-പ്രൂഫ് സീലിംഗ് ഫാനുകളും സുരക്ഷാ ഉപകരണങ്ങളും സ്ഥാപിക്കണം. മേൽക്കൂരകൾ, ബാൽക്കണികൾ തുടങ്ങിയ ഉയർന്ന അപകടസാധ്യതയുള്ള സ്ഥലങ്ങളിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം നിയന്ത്രിക്കണം.

7. നിർബന്ധിത പരിശീലനം: എല്ലാ അധ്യാപക-അനധ്യാപക ജീവനക്കാരും വർഷത്തിൽ രണ്ടുതവണ മാനസികാരോഗ്യ പരിശീലനം നേടണം. ഇതിൽ മനഃശാസ്ത്രപരമായ പ്രഥമശുശ്രൂഷ, മുന്നറിയിപ്പ് അടയാളങ്ങൾ, റഫറൽ നടപടിക്രമങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടണം.

8. പരാതി പരിഹാരം: ലൈംഗികാതിക്രമം, റാഗിങ്, മറ്റ് പരാതികൾ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാൻ രഹസ്യാത്മകവും എളുപ്പമുള്ളതുമായ സംവിധാനങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കണം. ആന്തരിക കമ്മിറ്റികൾ പരാതികൾ ഉടൻ പരിഹരിക്കുകയും ഇരകൾക്ക് മാനസിക പിന്തുണ നൽകുകയും വേണം.

9. കോച്ചിങ് ഹബ്ബുകൾ: ജയ്പൂർ, കോട്ട, ഡൽഹി, ചെന്നൈ, ഹൈദരാബാദ്, മുംബൈ തുടങ്ങിയ കോച്ചിങ് ഹബ്ബുകളിൽ മെച്ചപ്പെട്ട മാനസികാരോഗ്യ സംരക്ഷണം നടപ്പാക്കണം.

10. കരിയർ കൗൺസലിങ്: വിദ്യാർത്ഥികൾക്കും മാതാപിതാക്കൾക്കും യോഗ്യതയുള്ള കൗൺസലർമാർ നടത്തുന്ന കരിയർ കൗൺസലിങ് സെഷനുകൾ നൽകണം. ഇത് അക്കാദമിക് സമ്മർദം കുറയ്ക്കാനും വിദ്യാർത്ഥികളെ അറിവുള്ള തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കാൻ സഹായിക്കാനും ലക്ഷ്യമിടണം.

കോടതിയുടെ വിമർശനം
 
അക്കാദമിക് സമ്മർദം, പരീക്ഷാ ഭീതി, പിന്തുണയുടെ അഭാവം എന്നിവയാണ് വിദ്യാർത്ഥികളെ ആത്മഹത്യയിലേക്ക് നയിക്കുന്ന പ്രധാന കാരണങ്ങളെന്ന് കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. റാങ്കുകളെയും ഫലങ്ങളെയും കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന വിഷലിപ്തമായ സംസ്കാരം വളർത്തുന്ന കോച്ചിങ് സെന്ററുകളെയും വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളെയും കോടതി രൂക്ഷമായി വിമർശിച്ചു.

ഈ മാർഗനിർദേശങ്ങൾ പൊതു-സ്വകാര്യ സ്കൂളുകൾ, കോളേജുകൾ, സർവകലാശാലകൾ, കോച്ചിങ് സെന്ററുകൾ, ഹോസ്റ്റലുകൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ എല്ലാ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കും ബാധകമാണ്. യോഗ്യമായ നിയമനിർമാണമോ നിയന്ത്രണ ചട്ടക്കൂടുകളോ നടപ്പാകുന്നതുവരെ ഈ നിർദേശങ്ങൾ പ്രാബല്യത്തിൽ തുടരും.