പനാജി: ഗോവയിലെ ഷിർഗാവ് ഗ്രാമത്തിൽ നടന്ന വാർഷിക ശ്രീ ലൈരായ് ജാത്രയ്ക്കിടെ (ഘോഷയാത്ര) ഉണ്ടായ തിക്കിലും തിരക്കിലും പെട്ട് ഏഴ് പേർ മരിക്കുകയും 50ലധികം പേർക്ക് പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തു. ശനിയാഴ്ച പുലർച്ചെ ബിച്ചോളിമിലെ ഷിർഗാവോ ക്ഷേത്രത്തിൽ നടന്ന ജാത്രയ്ക്കിടെയാണ് ദാരുണ സംഭവം.

നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള അഗ്നിനടത്ത ചടങ്ങിൽ പങ്കെടുക്കാൻ ആയിരക്കണക്കിന് ഭക്തർ ഘോഷയാത്രയിൽ അണിനിരന്നിരുന്നു. കത്തുന്ന കനലുകളുടെ കിടക്കയിലൂടെ ‘ധോണ്ടുകൾ’ നഗ്നപാദരായി നടക്കുന്ന ഈ ചടങ്ങിനിടെ ജനക്കൂട്ടത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം നിയന്ത്രണം വിട്ടതാണ് അപകടത്തിന് കാരണമായതെന്ന് ദൃക്‌സാക്ഷികൾ പറഞ്ഞു. വഴിയിലെ ഒരു ചരിവിൽ ജനക്കൂട്ടം പെട്ടെന്ന് വേഗത്തിൽ നീങ്ങിയതോടെ തിക്കിലും തിരക്കിലും പെട്ട് ആളുകൾ വീഴുകയായിരുന്നു.

നാട്ടുകാരും സന്നദ്ധപ്രവർത്തകരും ഉടൻ രക്ഷാപ്രവർത്തനത്തിനെത്തി. പരിക്കേറ്റവരെ ആശുപത്രിയിലേക്ക് മാറ്റി. ഗോവ മുഖ്യമന്ത്രി പ്രമോദ് സാവന്ത് ആശുപത്രിയിലെത്തി പരിക്കേറ്റവരെ സന്ദർശിച്ചു. സംഭവത്തിൽ അന്വേഷണം പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്.

വടക്കൻ ഗോവയിലെ ഷിർഗാവോ ഗ്രാമത്തിൽ ലൈരായ് ദേവിയെ ആരാധിച്ച് നടക്കുന്ന ഷിർഗാവ് ജാത്ര, ലൈരായ് സത്ര എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. ഹിന്ദു ചാന്ദ്ര കലണ്ടർ അനുസരിച്ച് ഏപ്രിൽ-മെയ് മാസങ്ങളിൽ നടക്കുന്ന ഈ ഉത്സവത്തിൽ 50,000-ലധികം ഭക്തർ പങ്കെടുക്കാറുണ്ട്. ശക്തിയുടെയും ഫലഭൂയിഷ്ഠതയുടെയും പ്രതീകമായ ലൈരായ് ദേവിയുടെ ക്ഷേത്രം ഭക്തർക്ക് പ്രധാന ആത്മീയ കേന്ദ്രമാണ്.

ജാത്രയുടെ പ്രധാന ആകർഷണമാണ് അഗ്നിനടത്ത ചടങ്ങ്. ‘ധോണ്ടുകൾ’ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഭക്തർ കത്തുന്ന കനലുകളുടെ കിടക്കയിലൂടെ നഗ്നപാദരായി നടക്കുന്നു. ഈ ചടങ്ങ് ഭക്തിയുടെയും ആത്മീയ വിശുദ്ധിയുടെയും തെളിവായാണ് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്.

ലൈരായ് ദേവസ്ഥാന്റെ പ്രസിഡന്റ് ദിനനാഥ് ഗാവോങ്കർ പറഞ്ഞതനുസരിച്ച്, പുതിയ ധോണ്ടുകൾ ഉത്സവത്തിന്റെ അഞ്ച് ദിവസവും ഉപവസിക്കണം, പഴയവർ മൂന്ന് ദിവസം. ചിലർ ഒരു മാസം മുമ്പ് തന്നെ ഉപവാസം ആരംഭിക്കും. ഉത്സവത്തിന്റെ ആദ്യ ദിവസം, ഗർഹാനെ (ദേവിയോടുള്ള പ്രാർത്ഥന) ഉൾപ്പെടെയുള്ള ആചാരങ്ങൾ നിർവഹിച്ച ശേഷം, ധോണ്ടുകൾ വിശുദ്ധ ദേവിചി താലിയിൽ മുങ്ങുന്നു.

വൈകുന്നേരം, പുരോഹിതൻ ഒരു കലശവുമായി കുളത്തിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു. ഭക്തർ വിറക് പിരമിഡ് രൂപത്തിൽ അടുക്കി, പുരോഹിതൻ അതിന് തീ കൊളുത്തുന്നു. ഈ പ്രക്രിയ ‘ഹോംഖാൻ’ എന്നറിയപ്പെടുന്നു. കുളിച്ച ശേഷം, ധോണ്ടുകൾ വിറക് ചാരമാകുന്നതുവരെ ഹോംഖാന് ചുറ്റും നൃത്തം ചെയ്യുന്നു. തുടർന്ന്, ജ്വലിക്കുന്ന കൽക്കരി കിടക്കയിലൂടെ അവർ നഗ്നപാദരായി നടക്കുന്നു.

അപകടത്തെത്തുടർന്ന്, ജാത്രയുടെ സുരക്ഷാ ക്രമീകരണങ്ങൾ ശക്തമാക്കണമെന്ന ആവശ്യം ഉയർന്നിട്ടുണ്ട്. ജനക്കൂട്ട നിയന്ത്രണത്തിനും അടിയന്തര സാഹചര്യങ്ങളിൽ രക്ഷാപ്രവർത്തനത്തിനും കൂടുതൽ സന്നദ്ധപ്രവർത്തകരെ നിയോഗിക്കണമെന്ന് നാട്ടുകാർ നിർദേശിച്ചു.