നമ്മുടെയൊക്കെ നിത്യജീവിതത്തിലെ സംഭാഷണങ്ങളിൽ സ്ഥിരം കടന്ന് വരാറുള്ള എന്നാൽ ഭൂരിഭാഗം പേരും അബദ്ധധാരണകൾ വെച്ച് പുലർത്തുന്ന OCD എന്ന മാനസികരോഗത്തെ കുറിച്ചാണ് ഈ കുറിപ്പ്.

പേര് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് പോലെ തന്നെ obsessive compulsive disorder ന്റെ പ്രധാന ഘടകങ്ങൾ ഒബ്സെഷനുകളും കംപൽഷനുകളുമാണ്. ഒബ്സെഷൻ എന്നത് കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് തുടർച്ചയായും അനിയന്ത്രിതമായും ഒരു വ്യക്തിയുടെ മനസ്സിലേക്ക് അതിക്രമിച്ചു കടന്ന് വരുന്ന (ആഗ്രഹത്തിന് വിപരീതമായി) അനാവശ്യമായ ചിന്തകളും ചിത്രങ്ങളും പ്രേരണകളും ആണ് (repetitive, uncontrollable, unwanted intrusive thoughts, images and urges). ഇവ അമിതമായ ഉൽക്കണ്ഠക്ക് (anxiety) കാരണമാകുന്നതിനാൽ തന്നെ അനുഭവിക്കുന്ന വ്യക്തി ഇവയെ ഏത് വിധേനയും ഇല്ലാതാക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. ഒബ്സെഷനുകളെ ഒഴിവാക്കാൻ വേണ്ടി ആവർത്തിച്ചു ചെയ്യേണ്ടി വരുന്ന മാനസികമോ ശാരീരികമോ ആയ പ്രവർത്തികളെയാണ് (repetitive behaviours or mental acts) കംപൽഷൻ എന്ന് പറയുന്നത്.

ഇത് പോലുള്ള സംശയങ്ങളും അവ ദുരീകരിക്കാനുള്ള പ്രവർത്തികളും മനുഷ്യരിൽ സർവ്വസാധാരണമായി കണ്ട് വരുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന് വീട് പൂട്ടിയിറങ്ങുന്ന ഒരു വ്യക്തി അക്കാര്യം ഒന്ന് കൂടി ഉറപ്പാക്കാൻ വേണ്ടി ഒന്നോ രണ്ടോ തവണ തിരിച്ചു വന്ന് പരിശോധിക്കുന്നത് അസ്വാഭാവികതയായി ആരും കണക്കാക്കാറില്ല. അത് കൊണ്ട് തന്നെ OCD എന്ന രോഗനിർണ്ണയം സാധ്യമാകണമെങ്കിൽ ചില നിബന്ധനകൾ കൂടിയുണ്ട്.

അതിലൊന്ന് ഇത്തരം പ്രവർത്തികൾ (compulsions) സാമാന്യയുക്തിക്ക് നിരക്കാത്ത വിധം അത്യധികമാവുകയും (excessive) ചിലപ്പോൾ മനസ്സിലേക്ക് കടന്ന് വരുന്ന സംശയങ്ങളുമായി ഒരു ബന്ധവുമില്ലാത്തതാവുകയും (irrational or unrelated to the feared consequences) ചെയ്യുമ്പോഴാണ്. ഓരോ തവണയും വീട് വിട്ടിറങ്ങുമ്പോൾ കൃത്യം 30 തവണ വാതിൽ പൂട്ടിയോ എന്ന് ചെക്ക് ചെയ്യേണ്ടി വരുക, അങ്ങനെ ചെയ്തു കഴിഞ്ഞ് ഓഫീസിലെത്തി ജോലികളിൽ വ്യാപൃതനായ ശേഷവും അതേ സംശയം ഉടലെടുക്കുക, വീണ്ടും വാഹനമെടുത്ത് തിരിച്ചു വീട്ടിലെത്തി ഒന്ന് കൂടി ഉറപ്പ് വരുത്തുന്നത് വരെ മറ്റൊന്നിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാൻ കഴിയാതിരിക്കുക തുടങ്ങിയവ ഉദാഹരണം.

രോഗനിർണ്ണയം നടത്താനുള്ള മറ്റൊരു നിബന്ധന ദൈനംദിന ജീവിതത്തെ താളം തെറ്റിക്കുന്ന തരത്തിൽ ഇത്തരം പ്രവർത്തികൾ അധികമാവുകയും പലപ്പോഴും ദിവസവും ഒരു മണിക്കൂറിലധികം അവക്ക് വേണ്ടി ചിലവഴിക്കേണ്ടി വരികയും വേണം എന്നതാണ്. ഭൂരിഭാഗം രോഗികൾക്കും തന്റെ പ്രവർത്തികൾ സാമാന്യയുക്തിക്ക് നിരക്കാത്തതാണ് എന്ന പൂർണ്ണബോധ്യം ഉണ്ടാവുമെങ്കിലും അനിയന്ത്രിതമായ ചിന്തകളും അവ കാരണം ഉണ്ടാകുന്ന ഉൽക്കണ്ഠയും ഒഴിവാക്കാൻ മറ്റ് മാർഗ്ഗങ്ങളില്ല എന്ന് സ്വയം
മനസ്സിലാക്കുന്നതിനാൽ സ്വന്തം ആഗ്രഹത്തിന് വിപരീതമായി അതേ പ്രവർത്തികൾ തുടർന്നും ചെയ്യേണ്ടി വരുന്നു എന്നതാണ് വസ്തുത. ഇങ്ങനെ compulsions തുടർച്ചയായി ചെയ്യുന്നത് obsessive ചിന്തകൾ ഉണ്ടാകുന്ന frequency യും രോഗത്തിന്റെ തീവ്രതയും വർധിപ്പിക്കുന്നു. ചുരുക്കം ചില രോഗികളിൽ ചികിത്സ സ്വീകരിച്ചില്ലെങ്കിൽ തന്റെ പ്രവർത്തികൾ യുക്തിരഹിതം ആണെന്ന ബോധം ക്രമേണ നഷ്ടമാവുകയും ചിന്തകൾ delusions ആയി മാറുകയും രോഗി അവയിൽ ഉറച്ചു വിശ്വസിക്കാൻ തുടങ്ങുകയും ചെയ്യുന്നു (OCD with poor insight)

Obsessions ഏത് വിഷയവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടും ഉണ്ടാകാം എന്നത് കൊണ്ട് തന്നെ ഓരോ രോഗികളിലും വ്യത്യസ്ത തരത്തിലുള്ള ചിന്തകളും പ്രവർത്തികളും ഈ രോഗത്തിന്റെ ഭാഗമായി കണ്ട് വരുന്നു (infinite number of subtypes ഉണ്ടെന്ന് വേണമെങ്കിൽ പറയാം). എങ്കിലും 4 പ്രധാന ഘടകങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ലക്ഷണങ്ങൾ OCD രോഗികളിൽ കൂടുതലായി കണ്ട് വരുന്നു. Obsession of contamination (വൃത്തി), symmetry (ക്രമം), forbidden thoughts (മതപരമോ സാമൂഹികമായോ വിലക്കപ്പെട്ട ചിന്തകൾ, വികലമായ ലൈംഗിക ചിന്തകൾ) & hoarding (അനാവശ്യവസ്തുക്കൾ കൂട്ടിവെക്കൽ) എന്നിവയാണവ. മതപരമായ OCD അഥവാ scrupulosity 'വസ്‌വാസ് ' എന്ന അറബി നാമത്തിലാണ് മലബാർ മേഖലയിൽ അറിയപ്പെടുന്നത്.

ഏകദേശം 2-3% വരെ ആളുകളിൽ ഈ രോഗം കണ്ട് വരുന്നു, ലോകത്ത് എല്ലായിടത്തും ഒരേ നിരക്കിൽ തന്നെ കാണപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. ഏത് പ്രായത്തിൽ വേണമെങ്കിലും ഉണ്ടാകാമെങ്കിലും (3 വയസ്സുള്ള കുട്ടികൾ തൊട്ട് 50 വയസ്സിന് മേൽ പ്രായമുള്ളവരിൽ വരെ ഈ രോഗം ആദ്യമായി കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്) മൂന്നിൽ രണ്ട് രോഗികളിലും 25 വയസ്സിന് മുൻപ് തന്നെ രോഗലക്ഷണങ്ങൾ തുടങ്ങിയിരിക്കും.

ഈ രോഗത്തിന്റെ കാരണം ഇപ്പോഴും വ്യക്തമായി മനസ്സിലാക്കാൻ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ലെങ്കിലും അതിലേക്ക് നയിക്കുന്നു എന്ന് കരുതാവുന്ന ചില ഘടകങ്ങൾ വിവിധ പഠനങ്ങളിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. അവയിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനം ജനിതകപരമായ കാരണങ്ങൾ ആണ്. രോഗിയുടെ രക്തബന്ധത്തിൽ പെട്ടവരിൽ രോഗം വരാനുള്ള സാധ്യത മറ്റുള്ളവരെക്കാൾ അനേകം ഇരട്ടിയാണ്. OCD രോഗികളുടെ തലച്ചോറിലെ cortico-striatal pathway ൽ ചില വ്യത്യാസങ്ങൾ കണ്ടെത്തുകയും ചികിത്സയിലൂടെ അവ കുറച്ചൊക്കെ സാധാരണനിലയിലേക്ക് തിരികെ കൊണ്ട് വരാമെന്നും കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. കൂടാതെ തലച്ചോറിലെ നാഡീകോശങ്ങൾ തമ്മിൽ സന്ദേശങ്ങൾ കൈമാറാൻ സഹായിക്കുന്ന ഒരു രാസവസ്തു (neurotransmitter) ആയ സെറട്ടോണിന്റെ അളവിൽ ഉണ്ടാകുന്ന വ്യതിയാനവും അതിനെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന ഒരു ജീനിൽ സംഭവിക്കുന്ന മ്യൂട്ടേഷനും OCD രോഗികളിൽ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. OCD ഉണ്ടാകാനുള്ള സാധ്യത കൂട്ടുന്ന മറ്റ് ചില ഘടകങ്ങൾ കുട്ടിക്കാലത്ത് അനുഭവിച്ചിട്ടുള്ള abuse, മാനസികപിരിമുറുക്കം, സ്ട്രെപ്റ്റോകോക്കസ് എന്ന ബാക്ടീരിയ കാരണമുള്ള അണുബാധ തുടങ്ങിയവയാണ്.

പൂർണ്ണമായ രോഗവിമുക്തി ഇപ്പോഴും കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ലെങ്കിലും ഭൂരിഭാഗം രോഗികളിലും രോഗലക്ഷണങ്ങളുടെ അളവ് ഗണ്യമായി കുറച്ചു കൊണ്ട് സാധാരണനിലയിലുള്ള ജീവിതം നയിക്കാൻ സാധ്യമാക്കുന്ന ചികിത്സകൾ ആധുനിക വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൽ ഇന്ന് നിലവിലുണ്ട്. അവയിൽ ഏറ്റവും പ്രധാനം Exposure & response prevention therapy എന്നറിയപ്പെടുന്ന കൗൺസിലിംഗും (CBT) ഔഷധചികിത്സയുമാണ്. വിഷാദരോഗത്തിന് സാധാരണയായി നൽകാറുള്ള SSRI എന്ന വിഭാഗത്തിൽ പെട്ട മരുന്നുകൾ ആണ് കൂടുതലായും ഉപയോഗിക്കാറുള്ളത്. ഈ ചികിത്സകളോട് പ്രതികരിക്കാത്ത അപൂർവ്വം രോഗികളിൽ തലച്ചോറിലെ ശസ്ത്രക്രിയയും പല രാജ്യങ്ങളിലും ചെയ്തു വരുന്നുണ്ട്. OCD യോടൊപ്പം കടുത്ത വിഷാദരോഗം അനുഭവിക്കുന്നവരിൽ ECT (ഷോക്ക്) ചികിത്സയും ഫലപ്രദമാണ്.

രോഗത്തിന്റെ തീവ്രതയും ചികിത്സയുടെ ഫലപ്രാപ്തിയും നിശ്ചയിക്കുന്ന ഒരു ഘടകം OCD യോടൊപ്പം കൂടുതലായി കാണപ്പെടുന്ന മറ്റ് മാനസികരോഗങ്ങൾ (comorbidity) ആണ്. 60-90% വരെ OCD രോഗികളിൽ മറ്റൊരു മാനസികരോഗം കൂടി അതിനോടൊപ്പം കാണപ്പെടുന്നു എന്നാണ് കണക്ക്. അതിൽ ചിലത്‌ ഉൽക്കണ്ഠാ രോഗങ്ങൾ (76%), വിഷാദരോഗം (60-70%), tic disorders (30%), OCPD (20-30%), ബൈപോളാർ രോഗം, ADHD തുടങ്ങിയവയാണ്. American Psychiatric Association നേരത്തേ ഉൽക്കണ്ഠാ രോഗങ്ങളുടെ കൂട്ടത്തിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിരുന്ന OCD യെ DSM-5 പ്രസിദ്ധീകരിച്ചതോടെ Obsessive-compulsive and related disorders എന്ന വിശാലമായ കാറ്റഗറിയിലേക്ക് മാറ്റിയിട്ടുണ്ട്. അവയിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന മറ്റ് രോഗങ്ങളായ body dysmorphic disorder, excoriation disorder, trichotillomania, hoarding disorder എന്നിവയും OCD യോടൊപ്പം കൂടുതലായി കണ്ട് വരുന്നു. OCD രോഗികളിൽ ആത്മഹത്യാ പ്രവണത മറ്റുള്ളവരെക്കാൾ പത്തിരട്ടിയിലധികം ആണെന്നും പഠനങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

വാൽക്കഷ്ണം: നമ്മുടെ നിത്യജീവിതത്തിലെ സംഭാഷണങ്ങളിൽ OCD യെ നിസ്സാരവൽക്കരിക്കുന്നത് ഈ രോഗത്തെ കുറിച്ചുള്ള stigma വർധിപ്പിക്കുകയും യഥാർത്ഥ രോഗികളെ ചികിത്സ സ്വീകരിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് പിന്തിരിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നതായി OCD UK എന്ന സംഘടന മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ഈ മനോഭാവത്തിന് ഒരു കാരണം രോഗലക്ഷണങ്ങളെ ഹാസ്യവൽക്കരിച്ചു അവതരിപ്പിക്കുന്ന സിനിമ പോലെയുള്ള മാധ്യമങ്ങളാണ്. തമാശ ഒഴിവാക്കി രോഗത്തിന്റെ തീവ്രതയെ കൃത്യമായി അവതരിപ്പിച്ച ഒരു ചിത്രമായി എനിക്ക് തോന്നിയത് ഹോളിവുഡ് നിർമ്മാതാവായിരുന്ന Howard Hughes ന്റെ ജീവിതം അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള 'The Aviator' ആണ്. തന്റെ രോഗലക്ഷണങ്ങളെ കുറിച്ച് പുറത്തു പറഞ്ഞ മറ്റൊരു പ്രമുഖൻ ഇംഗ്ലിഷ് ഫുട്‍ബോൾ താരമായ ഡേവിഡ് ബെക്കാം ആണ്.

References: Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition, Kaplan & Sadock's synopsis of psychiatry 11th edition.