ഖിലാഫത്ത് -നിസഹകരണ പ്രസ്ഥാനങ്ങള്‍ക്കെതിരേ ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണകൂടം നടത്തിയ അടിച്ചമര്‍ത്തലുകളാണ് മലബാര്‍ സമരത്തിന് കാരണമായത്. ഒന്നാം ലോക മഹായുദ്ധത്തിനൊടുവില്‍ തുര്‍ക്കിയെ വിഭജിച്ചെടുക്കാനുള്ള ബ്രിട്ടീഷ് കൊളോണിയല്‍ ചിന്താഗതിക്കെതിരേ ലോകമെങ്ങും പ്രതിഷേധങ്ങള്‍ ഉയര്‍ന്നിരുന്നു. ഇതിന്റെ ചുവടുപിടിച്ച് തുര്‍ക്കി ഖലീഫയെ പിന്തുണയ്ക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ അലി സഹോദരന്മാരുടെ നേതൃത്വത്തില്‍  1918 ല്‍ ഇന്ത്യയില്‍   ഖിലാഫത്ത് കമ്മിറ്റി രൂപീകരിക്കപ്പെട്ടു. ഇതിനെ അനുകൂലിച്ച ഗാന്ധിജിയും അലിസഹോദരന്മാര്‍ക്കൊപ്പം ഇന്ത്യ മുഴുവന്‍ സഞ്ചരിച്ച് ഖിലാഫത്ത് സന്ദേശം പ്രചരിപ്പിച്ചു. ഈ കാലഘട്ടത്തില്‍ മലബാര്‍ അനേകം കര്‍ഷക ലഹളകള്‍ക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. ഭൂവുടമകള്‍ കര്‍ഷകരുടെ അവകാശങ്ങളെ നിഷേധിക്കുകയും കുടിയായ്മ ഇല്ലാതാക്കുകയും ചെയ്തു. ഇതോടെ മലബാറിലെ മാപ്പിളകര്‍ഷകര്‍ ജന്മികള്‍ക്കെതിരേ രംഗത്തിറങ്ങി. ബ്രിട്ടീഷ് സൈന്യത്തിന്റെ സഹായത്തോടെയായിരുന്നു ജന്മികള്‍ കര്‍ഷകരെ ഉപദ്രവിച്ചിരുന്നത്. മലബാറിലെ കര്‍ഷക സമരങ്ങള്‍ നിത്യസംഭവമായ കാലത്താണ്  ഖിലാഫത്ത് -നിസഹകരണ പ്രസ്ഥാനങ്ങള്‍ മലബാറിനെ ആകര്‍ഷിച്ചത്. ഏറനാട്, വള്ളുവനാട് താലൂക്കുകളിലെ ഖിലാഫത്ത് പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ മുന്നേറ്റം താലൂക്കുകളില്‍ പൊലിസ് കര്‍ഫ്യൂ പ്രഖ്യാപിക്കാന്‍ കാരണമായി. ഈ സമയത്താണ് നിലമ്പൂര്‍ കോവിലകത്തെ ആറാംമുറ തിരുമുല്‍പ്പാടിന്റെ തോക്ക് കളവ് പോയതും തിരുമുല്‍പ്പാട് മന്‍ചേരി പൊലിസില്‍ പരാതിപ്പെടുന്നതും. 

 

തോക്ക് മോഷ്ടിച്ചത് ഖിലാഫത്ത് പ്രസ്ഥാനക്കാരാണെന്നായിരുന്നുവത്രേ തിരുമുല്‍പ്പാടിന്റെ ആരോപണം. ഖിലാഫത്ത് പ്രസ്ഥാനക്കാരെ അടിച്ചൊതുക്കാന്‍ ഒരവസരം ലഭിച്ച പൊലിസ് സംഘം പൂക്കോട്ടൂരിലെ ഖിലാഫത്ത് നേതാവ് വടക്കേ വീട്ടില്‍ മുഹമ്മദിന്റെ വീട് പരിശോധിക്കാനെത്തി.ഇത് നാട്ടുകാര്‍ തടഞ്ഞതാണ് പൂക്കോട്ടൂര്‍ യുദ്ധത്തിന് പ്രത്യക്ഷകാരണം. 

ഇതോടെ ഖിലാഫത്ത് നേതാക്കളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാന്‍ പട്ടാളമിറങ്ങുകയും നേതാക്കളുടെ ആസ്ഥാനമായ തിരൂരങ്ങാടി പള്ളി വളയുകയും ചെയ്തു. ഇതോടെ ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണാധികാരികള്‍ ഖിലാഫത്ത് പ്രവര്‍ത്തകരെ ക്രൂരമായി മര്‍ദ്ദിക്കുകയും കള്ളക്കേസുകളില്‍ കുടുക്കുകയും ചെയ്തു. നാടെങ്ങും അക്രമവും കൊള്ളയും നടത്തിയ ബ്രിട്ടീഷ് സൈന്യം എല്ലാകുറ്റവും ഖിലാഫത്തുകാരുടെ തലയില്‍ കെട്ടിവച്ചു. 

 

ഇതോടെ മലബാറിലെ മാപ്പിളമാരും പട്ടാളവും തമ്മില്‍ ഏറ്റുമുട്ടല്‍ നടന്നു. സമരം അടിച്ചമര്‍ത്താന്‍ ബ്രിട്ടീഷ് സൈന്യം വിവിധ ഭാഗങ്ങളില്‍നിന്നെത്തി. പൂക്കോട്ടൂരില്‍വച്ച് ഇരുകൂട്ടരും തമ്മിലുണ്ടായ ഏറ്റുമുട്ടലില്‍ അനേകം പേര്‍ക്ക് ജീവഹാനിയുണ്ടായി. പൂക്കോട്ടൂര്‍ യുദ്ധമെന്ന് അറിയപ്പെട്ട ഈ ഏറ്റുമുട്ടലോടെ ബ്രിട്ടീഷ് സൈന്യം പിന്മാറി. അത്യാധുനിക യുദ്ധോപകരണങ്ങളുമായി രംഗത്തിറങ്ങിയ ബ്രിട്ടീഷ് സൈന്യത്തെ പ്രാദേശിക ആയുധങ്ങളുമായാണ് പൂക്കോട്ടൂകാര്‍ നേരിട്ടത്. മലബാര്‍ സമരത്തിലെ ഏറ്റവും രക്തരൂക്ഷിത പോരാട്ടമായ ഈ യുദ്ധത്തില്‍ മുന്നൂറോളം വരുന്ന മാപ്പിള പോരാളികള്‍ വിരമൃത്യു വരിച്ചു. ആലി മുസ്‌ലിയാര്‍, വാരിയന്‍ കുന്നത്ത് കുഞ്ഞഹമ്മദ് ഹാജി തുടങ്ങിയവരായിരുന്നു മലബാര്‍ സമരത്തിന്റെ നേതൃത്വനിരയിലുണ്ടായിരുന്നത്. മലബാര്‍ സമരം അടിച്ചമര്‍ത്തുന്നതിനിടയില്‍ ബ്രിട്ടീഷ് സൈന്യം നടത്തിയ ക്രൂരകൃത്യമായിരുന്നു വാഗണ്‍ ട്രാജഡി.