ന്യൂഡൽഹി: കശ്മീർ വിഷയത്തിൽ മധ്യസ്ഥത വഹിക്കാനുള്ള അമേരിക്കൻ പ്രസിഡന്റ് ഡൊണാൾഡ് ട്രംപിന്റെ വാഗ്ദാനം ഇന്ത്യയെ നയതന്ത്രപരമായ പ്രതിസന്ധിയിലാക്കിയിരിക്കുന്നു. പതിറ്റാണ്ടുകളായി ഇന്ത്യൻ വിദേശനയത്തിൽ കശ്മീർ തർക്കത്തിൽ മൂന്നാം കക്ഷി മധ്യസ്ഥതയെ ശക്തമായി എതിർക്കുന്ന നിലപാടാണ് സ്വീകരിച്ചുവരുന്നത്. എന്നാൽ, ട്രംപിന്റെ അപ്രതീക്ഷിത പ്രഖ്യാപനം ഡൽഹിയിൽ ആശങ്കയും അസ്വസ്ഥതയും ഇതിനോടകം സൃഷ്ടിച്ചിട്ടുണ്ട്.

നാല് ദിവസത്തെ തീവ്രമായ അതിർത്തി സംഘർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം, ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും അമേരിക്കയുടെ മധ്യസ്ഥതയിൽ "പൂർണ്ണവും ഉടനടിയുള്ളതുമായ വെടിനിർത്തലിന്" സമ്മതിച്ചതായി ട്രംപ് സോഷ്യൽ മീഡിയയിലൂടെ അറിയിച്ചു. "ആയിരം വർഷത്തെ കശ്മീർ തർക്കത്തിന് പരിഹാരം കാണാൻ ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനുമായി ചേർന്ന് പ്രവർത്തിക്കും,"എന്ന് മറ്റൊരു പോസ്റ്റിലും ട്രംപ് വ്യക്തമാക്കി.

1947-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തിൽ നിന്ന് സ്വാതന്ത്ര്യം നേടിയപ്പോൾ ഇന്ത്യ വിഭജിക്കപ്പെട്ടതോടെയാണ് കശ്മീർ തർക്കത്തിന്റെ തുടക്കം. ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും കശ്മീർ പ്രദേശത്തിന്റെ പൂർണ അവകാശം അവകാശപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഭാഗികമായി മാത്രമാണ് ഭരിക്കുന്നത്. പതിറ്റാണ്ടുകളായി നടന്ന ഉഭയകക്ഷി ചർച്ചകൾ പരാജയപ്പെട്ടതിനാൽ, ഇന്ത്യ കശ്മീരിനെ തങ്ങളുടെ അവിഭാജ്യ ഭാഗമായി കണക്കാക്കുകയും മൂന്നാം കക്ഷി ഇടപെടലിനെ തീർത്തും ഒഴിവാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

കഴിഞ്ഞ മാസം ഇന്ത്യൻ ഭരണത്തിലുള്ള കശ്മീരിൽ വിനോദസഞ്ചാരികൾക്ക് നേരെയുണ്ടായ ആക്രമണമാണ് ഏറ്റവും പുതിയ സംഘർഷത്തിന് തിരികൊളുത്തിയത്. 26 പേർ, പ്രധാനമായും വിനോദസഞ്ചാരികൾ, കൊല്ലപ്പെട്ട ഈ ആക്രമണത്തിന് പിന്നിൽ പാകിസ്ഥാൻ പിന്തുണയുള്ള തീവ്രവാദികളാണെന്ന് ഇന്ത്യ ആരോപിച്ചു. ഇതിന് പ്രതികാരമായി പാകിസ്ഥാനിലെ തീവ്രവാദ കേന്ദ്രങ്ങളിൽ ഇന്ത്യ വ്യോമാക്രമണം നടത്തി. എന്നാൽ, ആരോപണങ്ങൾ പാകിസ്ഥാൻ നിഷേധിച്ചു.

ആണവായുധങ്ങളുള്ള ഇരു രാജ്യങ്ങളും യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ, മിസൈലുകൾ, ഡ്രോണുകൾ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് അതിർത്തിയിൽ സൈനിക കേന്ദ്രങ്ങളെ ലക്ഷ്യമിട്ടതോടെ, സംഘർഷം പൂർണ യുദ്ധത്തിലേക്ക് നീങ്ങുമെന്ന ഭീഷണി ഉയർന്നു. ഈ സാഹചര്യത്തിലാണ് ട്രംപിന്റെ ഇടപെടൽ.

മൂന്നാം കക്ഷി മധ്യസ്ഥത ഇന്ത്യയുടെ ദീർഘകാല നിലപാടിന് വിരുദ്ധമാണ്. ട്രംപിന്റെ വാഗ്ദാനം സ്വാഗതം ചെയ്യപ്പെടില്ല," മുൻ ഇന്ത്യൻ വിദേശകാര്യ സെക്രട്ടറി ശ്യാം സരൺ ബിബിസിയോട് പറഞ്ഞു. 1972-ലെ സിംല കരാർ അനുസരിച്ച്, ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും ഉഭയകക്ഷി ചർച്ചകളിലൂടെ മാത്രമേ തർക്കങ്ങൾ പരിഹരിക്കൂ എന്നാണ് തീരുമാനിച്ചിട്ടുള്ളത്.

2019-ൽ ജമ്മു കശ്മീരിന്റെ പ്രത്യേക പദവി പിൻവലിച്ചതോടെ, ഇന്ത്യയുടെ നിലപാട് കൂടുതൽ കർക്കശമായി. ഈ തീരുമാനം കശ്മീരിൽ വ്യാപക പ്രതിഷേധങ്ങൾക്ക് കാരണമായിരുന്നു. ട്രംപിന്റെ പുതിയ പ്രഖ്യാപനം കശ്മീർ വിഷയത്തെ "അന്താരാഷ്ട്രവൽക്കരിക്കാനുള്ള" ശ്രമമായാണ് പല ഇന്ത്യക്കാരും കാണുന്നത്.

പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ പ്രതികരണം

"വെടിനിർത്തൽ പ്രഖ്യാപനം ആദ്യം വാഷിംഗ്ടണിൽ നിന്ന് വന്നത് എന്തുകൊണ്ട്? മൂന്നാം കക്ഷി മധ്യസ്ഥതയ്ക്ക് ഇന്ത്യ വാതിൽ തുറന്നോ?" എന്ന് കോൺഗ്രസ് വക്താവ് ജയറാം രമേശ് ചോദിച്ചു. സർക്കാർ വിശദീകരണം നൽകണമെന്നും സർവകക്ഷി യോഗം വിളിക്കണമെന്നും കോൺഗ്രസ് ആവശ്യപ്പെട്ടു. ട്രംപിന്റെ പ്രഖ്യാപനത്തെ പാകിസ്ഥാൻ സ്വാഗതം ചെയ്തു. "കശ്മീർ തർക്കം പരിഹരിക്കാനുള്ള ട്രംപിന്റെ സന്നദ്ധതയെ ഞങ്ങൾ അഭിനന്ദിക്കുന്നു. ഇത് ദക്ഷിണേഷ്യയിൽ സമാധാനത്തിനും സുരക്ഷയ്ക്കും നിർണായകമാണ്," പാകിസ്ഥാൻ വിദേശകാര്യ മന്ത്രാലയം പ്രസ്താവനയിൽ പറഞ്ഞു. "ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും തമ്മിൽ വിശ്വാസം ഇല്ലാത്തതിനാൽ, കശ്മീർ വിഷയത്തിൽ മൂന്നാം കക്ഷി മധ്യസ്ഥത ആവശ്യമാണ്," ഇസ്ലാമാബാദിലെ സെന്റർ ഫോർ റിസർച്ച് ആൻഡ് സെക്യൂരിറ്റി സ്റ്റഡീസിന്റെ എക്സിക്യൂട്ടീവ് ഡയറക്ടർ ഇംതിയാസ് ഗുൽ പറഞ്ഞു.

നയതന്ത്ര വെല്ലുവിളി

ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ സർക്കാർ ട്രംപിന്റെ വാഗ്ദാനത്തോട് ഔദ്യോഗികമായി പ്രതികരിച്ചിട്ടില്ല. എന്നാൽ, വിദേശകാര്യ മന്ത്രി എസ്. ജയശങ്കർ "ഭീകരതയ്‌ക്കെതിരെ ഇന്ത്യയുടെ നിലപാട് ഉറച്ചതും വിട്ടുവീഴ്ചയില്ലാത്തതുമാണ്," എന്ന് വ്യക്തമാക്കി.

അമേരിക്കയുമായുള്ള വ്യാപാര-സൈനിക ബന്ധങ്ങൾ ഇന്ത്യയ്ക്ക് നിർണായകമാണ്. 2024-ൽ ഇന്ത്യ-യുഎസ് വ്യാപാരം 130 ബില്യൺ ഡോളറിലെത്തി. ഇന്തോ-പസഫിക് മേഖലയിൽ ചൈനയുടെ വ്യാപനവാദത്തെ ചെറുക്കാൻ ക്വാഡ് സഖ്യത്തിൽ ഇന്ത്യ പ്രധാന പങ്കാളിയാണ്. എന്നാൽ, ട്രംപിന്റെ മധ്യസ്ഥത നീക്കം ഇന്ത്യയെ സങ്കീർണമായ നയതന്ത്ര സന്തുലനത്തിലേക്ക് തള്ളിവിട്ടിരിക്കുകയാണ്. കശ്മീർ വിഷയത്തിൽ മൂന്നാം കക്ഷി ഇടപെടലിനെ എതിർക്കുന്ന ഇന്ത്യ, ട്രംപിന്റെ നീക്കത്തെ എങ്ങനെ കൈകാര്യം ചെയ്യുമെന്നത് നിർണായകമാണ്. ഉഭയകക്ഷി ചർച്ചകൾ പുനരാരംഭിക്കാൻ ഇന്ത്യ തയ്യാറാകുമോ, അതോ യുഎസുമായുള്ള ബന്ധം സംരക്ഷിച്ച് മധ്യസ്ഥത നിരസിക്കുമോ എന്നത് വരും ദിവസങ്ങളിൽ വ്യക്തമാകും.