വാദ്‌നഗർ, ഗുജറാത്ത്: ആയിരം വർഷം മുമ്പ്, സോളങ്കി രാജവംശത്തിന്റെ ഭരണകാലത്ത്, പുരാതന ഗുജറാത്തിന്റെ മണ്ണിൽ ഒരു മനുഷ്യന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ, കാലുകൾ കൂട്ടിപ്പിടിച്ച്, "സമാധി ശവസംസ്കാര" രീതിയിൽ മണ്ണിനടിയിൽ അടക്കം ചെയ്യപ്പെട്ട ഈ അസ്ഥികൂടം, ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രത്തിന്റെ അപൂർവ തെളിവാണ്. ആറ് വർഷത്തെ അവഗണനയ്ക്കും ദുരിതത്തിനും ശേഷം, ഒടുവിൽ വാദ്‌നഗറിലെ ആർക്കിയോളജിക്കൽ എക്സ്പീരിയൻഷ്യൽ മ്യൂസിയത്തിൽ അസ്ഥികൂടത്തെ സുരക്ഷിതമായി മാറ്റി.

2019-ൽ, പടിഞ്ഞാറൻ ഗുജറാത്തിലെ വാദ്‌നഗറിനടുത്തുള്ള ഒരു ഖനനസ്ഥലത്ത്, പുരാവസ്തു ഗവേഷകനായ അഭിജിത് അംബേക്കർ ഈ അസ്ഥികൂടം കണ്ടെത്തിയിരുന്നു. ഇന്ത്യയിൽ വെറും മൂന്നിടങ്ങളിൽ മാത്രം ഇത്തരം അവശിഷ്ടങ്ങൾ ലഭിച്ചിട്ടുള്ളതിനാൽ, ഈ കണ്ടെത്തൽ അതീവ പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു. 940 മുതൽ 1300 വരെ ഗുജറാത്തിന്റെ ചില ഭാഗങ്ങൾ ഭരിച്ച ചൗലൂക്യ രാജവംശമായ സോളങ്കി കാലഘട്ടത്തിന്റെ തെളിവാണ് ഈ അസ്ഥികൂടം. "സമാധി ശവസംസ്കാരം" ആദരണീയരായ വ്യക്തികളെ ദഹിപ്പിക്കാതെ മണ്ണിനടിയിൽ അടക്കം ചെയ്യുന്ന പുരാതന ഹിന്ദു ആചാരത്തിന്റെ അടയാളമാണ് ഇത്.

എന്നാൽ, ഈ അതുല്യമായ കണ്ടെത്തലിന്റെ വിധി ദുഃഖകരമായിരുന്നു. ഖനനസ്ഥലത്തിനടുത്തുള്ള ഒരു ടാർപോളിൻ ഷെൽട്ടറിനടിയിൽ, , മഴയ്ക്കും വെയിലിനും വിധേയമായി, ആറ് വർഷം ഈ അസ്ഥികൂടം അവഗണിക്കപ്പെട്ടു. ഉദ്യോഗസ്ഥർ തമ്മിലുള്ള തർക്കങ്ങളും ഭരണപരമായ കുരുക്കുകളും കാരണം, ഈ അവശിഷ്ടങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തം ആര് ഏറ്റെടുക്കണമെന്ന് തീരുമാനിക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. ഈ മാസം ആദ്യം ബിബിസി ഇതിന്റെ ദയനീയാവസ്ഥ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തതോടെയാണ് ശ്രദ്ധ ഇവിടേക്ക് തിരിഞ്ഞത്.

ഇപ്പോൾ ഈ അസ്ഥികൂടത്തെ വാദ്‌നഗറിലെ മ്യൂസിയത്തിലേക്ക്, ഖനനസ്ഥലത്ത് നിന്ന് ഏതാനും മൈലുകൾ മാത്രം അകലെയുള്ള സുരക്ഷിത കേന്ദ്രത്തിലേക്ക്, വിദഗ്ധരുടെ സൂക്ഷ്മമായ മേൽനോട്ടത്തിൽ ഇത് മാറ്റപ്പെട്ടു. "അതീവ ശ്രദ്ധയോടെയാണ് ഞങ്ങൾ ഈ അസ്ഥികൂടം എത്തിച്ചത്," മ്യൂസിയം ക്യൂറേറ്റർ മഹേന്ദ്ര സുരേല പറഞ്ഞു. "നിലവിൽ, റിസപ്ഷൻ ഏരിയയോട് ചേർന്ന്, ഒരു സംരക്ഷണ തടസ്സത്തിനുള്ളിൽ ഇത് സുരക്ഷിതമാണ്. ഒരുപക്ഷേ, രണ്ടാം നിലയിലേക്ക് ഒരു ഫോട്ടോയോടൊപ്പം ഇത് പ്രദർശിപ്പിക്കും."

ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യ (എഎസ്‌ഐ) ഉദ്യോഗസ്ഥർ ഉടൻ തന്നെ അസ്ഥികൂടം പരിശോധിക്കുമെന്നും, എവിടെ, എങ്ങനെ പ്രദർശിപ്പിക്കണമെന്ന് തീരുമാനിക്കുമെന്നും മഹേന്ദ്ര സുരേല വ്യക്തമാക്കി. ഭരണപരമായ നടപടിക്രമങ്ങൾ പൂർത്തിയാകുന്ന മുറയ്ക്ക്, ഈ അസ്ഥികൂടം പൊതുജനങ്ങൾക്കായി പ്രദർശനത്തിന് തുറന്നുകൊടുക്കും. ഇന്ത്യയിൽ ഇത്തരം അവശിഷ്ടങ്ങൾ വളരെ അപൂർവമാണ്. ഈ അസ്ഥികൂടം, പുരാതന ഭാരതത്തിന്റെ സമാധി ശവസംസ്കാര ആചാരങ്ങളെക്കുറിച്ച് പുതിയ വെളിപ്പെടുത്തലുകൾ നൽകുമെന്ന് പറഞ്ഞു.

ആയിരം വർഷം മണ്ണിനടിയിൽ അതിജീവിച്ച ഈ അസ്ഥികൂടം, ആറ് വർഷത്തെ അവഗണനയെ മറികടന്ന്, ഇപ്പോൾ അതിന്റെ അന്തസ്സോടെ മ്യൂസിയത്തിൽ നിലകൊള്ളുന്നു. ഇത് ഒരു മനുഷ്യന്റെ മാത്രം കഥയല്ല ഇന്ത്യയുടെ പൈതൃകത്തിന്റെയും ചരിത്രത്തിന്റെയും അതിജീവനത്തിന്റെ പ്രതീകമാണ്.