2025-ലെ രസതന്ത്രത്തിനുള്ള നൊബേൽ സമ്മാനം പ്രഖ്യാപിച്ചപ്പോൾ അത് അറബ് ലോകത്തിനാകെ അഭിമാനിക്കാൻ വകയുള്ള ഒന്നായി മാറി. ബെർക്ക്‌ലിയിലെ കാലിഫോർണിയ സർവകലാശാലയിലെ (യുസി) ജോർദാനിയൻ-അമേരിക്കൻ രസതന്ത്രജ്ഞനായ ഉമര്‍ മുഅന്നിസ് യാഗിക്ക് ലഭിച്ച നൊബേൽ സമ്മാനം വരും ദിവസങ്ങളിൽ ജോർദാൻ അടക്കമുള്ള വലിയ രീതിയിൽ ആഘോഷിക്കുമെന്നുറപ്പാണ്.

ഓസ്‌ട്രേലിയയിലെ മെൽബൺ സർവകലാശാലയിലെ റിച്ചാർഡ് റോബ്‌സണും ജപ്പാനിലെ ക്യോട്ടോ സർവകലാശാലയിലെ സുസുമു കിറ്റഗാവയുമായി ഉമര്‍ യാ​ഗി പുരസ്കാരം പങ്കിടും.  

"വാതകങ്ങൾക്കും മറ്റ് രാസവസ്തുക്കൾക്കും ഒഴുകാൻ കഴിയുന്ന വലിയ ഇടങ്ങളുള്ള തന്മാത്രാ ഘടനകൾ സൃഷ്ടിച്ചതിന്" മൂവരെയും അംഗീകരിക്കുന്നതായി റോയൽ സ്വീഡിഷ് അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ് അവാർഡ് പ്രഖ്യാപന വേളയിൽ പറഞ്ഞു.

ലോഹ-ജൈവ ചട്ടക്കൂടുകളെക്കുറിച്ചുള്ള (MOF-കൾ) അവരുടെ വിപ്ലവകരമായ കണ്ടെത്തൽ, തന്മാത്രകളെ സംഭരിക്കാനും, ഫിൽട്ടർ ചെയ്യാനും, രൂപാന്തരപ്പെടുത്താനും കഴിവുള്ള ഒരു പുതിയ തരം സുഷിര വസ്തുക്കൾക്ക് ജന്മം നൽകി.'

ALSO READ: നൊബേൽ സമ്മാനം നേടി പ്രൊഫ. ഒമർ യാ​ഗി; അറബ് ലോകത്തിന് അഭിമാന നേട്ടമെന്ന് ദുബൈ ഭരണാധികാരി 

പോരാട്ടത്താൽ രൂപപ്പെട്ട ഒരു ശാസ്ത്രജ്ഞൻ

1965-ൽ ജോർദാനിലെ അമ്മാനിൽ ഫലസ്തീനീ അഭയാർത്ഥി മാതാപിതാക്കളുടെ മകനായി ജനിച്ച ഒമർ യാഗി, പിതാവിന്റെ ഇറച്ചിക്കടയ്ക്ക് മുകളിലുള്ള സ്ഥലത്ത് തുടങ്ങിയ ചെറിയ പരീക്ഷണങ്ങളിൽ നിന്നാണ് ആഗോള ശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഉന്നതിയിലേക്ക് സഞ്ചരിച്ചത്. കന്നുകാലി വളർത്തലും ഇറച്ചിക്കടയുമായിരുന്നു ഒമറിന്റെ കുടുംബത്തിന്റെ വരുമാന മാർ​ഗം. 

"ഞാൻ വളരെ എളിയ ഒരു വീട്ടിലാണ് വളർന്നത്. ഞങ്ങൾ ഒരു ഡസനോളം പേർ ഒരു ചെറിയ മുറിയിൽ താമസിച്ചു," അഭിമാനകരമായ സമ്മാനം നേടിയെന്ന് അറിഞ്ഞതിന് ശേഷം അദ്ദേഹം നൊബേൽ ഫൗണ്ടേഷന് നൽകിയ അഭിമുഖത്തിൽ പറഞ്ഞു.

അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചെറുപ്പത്തിൽ വൈദ്യുതിയോ പൈപ്പുവെള്ളമോ ഇല്ലായിരുന്നു. പതിനഞ്ചാമത്തെ വയസ്സിൽ, ഒമറിന്റെ പിതാവ് അദ്ദേഹത്തോട് പഠിക്കാൻ അമേരിക്കയിലേക്ക് പോകണമെന്ന് പറഞ്ഞു. ഹൈസ്കൂൾ പഠനം പൂർത്തിയാക്കി ഒരു വർഷത്തിനുള്ളിൽ, ഉമര്‍ വിസ നേടി, കോളേജ് വിദ്യാഭ്യാസം തുടരാൻ ന്യൂയോർക്കിലെ ട്രോയിയിൽ ഒറ്റയ്ക്ക് താമസമാക്കി.

ഇംഗ്ലീഷ് പരിജ്ഞാനം മോശമായിരുന്നതിനാൽ, യാഗി ട്രോയിയിലെ ഹഡ്‌സൺ വാലി കമ്മ്യൂണിറ്റി കോളേജിൽ ഗണിതം, ശാസ്ത്രം എന്നീ വിഷയങ്ങളിലെ കോഴ്‌സുകളാണ് പഠിച്ചത്.

കഷ്ടപ്പാടുകളിൽ രൂപപ്പെട്ട ഒരു സ്വപ്നം

പലചരക്ക് സാധനങ്ങൾ എടുത്തുകൊടുത്തും തറ തുടച്ചും സ്വയം ഉപജീവനം നടത്തിയ അദ്ദേഹം 1985-ൽ കെമിസ്ട്രി കം ലൗഡിൽ ബി.എസിൽ ബിരുദം നേടി, 1990-ൽ ഇല്ലിനോയിസ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ നിന്ന് ഉർബാന-ചാമ്പെയ്നിൽ നിന്ന് പിഎച്ച്.ഡി. പൂർത്തിയാക്കി. ഹാർവാർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിൽ നിന്ന് നാഷണൽ സയൻസ് ഫൗണ്ടേഷൻ പോസ്റ്റ്ഡോക്ടറൽ ഫെലോഷിപ്പിന് ശേഷം, 1992-ൽ അരിസോണ സ്റ്റേറ്റ് യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിലും, 1999-ൽ മിഷിഗൺ യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിലും, തുടർന്ന് 2007-ൽ യുസിഎൽഎയിലും ഫാക്കൽറ്റിയിൽ ചേർന്നു.

ഒമർ യാഗി: ചില വസ്തുതകൾ

• മുഴുവൻ പേര്: ഒമർ എം. യാഗി
• ജനനം: 1965, അമ്മാൻ, ജോർദാൻ
• കുടുംബ വേരുകൾ: ഫലസ്തീൻ അഭയാർത്ഥി മാതാപിതാക്കൾ
• ദേശീയത: അമേരിക്കൻ
• നിലവിലെ സ്ഥാനം: ജെയിംസ് ആൻഡ് നീൽറ്റ്ജെ ട്രെറ്റർ ചെയർ ഇൻ കെമിസ്ട്രി, യുസി ബെർക്ക്‌ലി
• വൈദഗ്ദ്ധ്യം: റെറ്റിക്യുലാർ കെമിസ്ട്രി - തന്മാത്രകളെ ക്രിസ്റ്റലിൻ ചട്ടക്കൂടുകളിലേക്ക് തുന്നിച്ചേർക്കുന്നു.
• അറിയപ്പെടുന്നത്: ലോഹ-ജൈവ ചട്ടക്കൂടുകൾ (MOFs) കണ്ടുപിടിച്ചതിന്റെ പേരിൽ.

വിദ്യാഭ്യാസം:

ബി.എസ് ഇൻ കെമിസ്ട്രി, SUNY അൽബാനി (1985, കം ലൗഡ്)
പിഎച്ച്.ഡി., ഇല്ലിനോയിസ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി അറ്റ് ഉർബാന-ചാമ്പെയ്ൻ (1990)
പോസ്റ്റ്ഡോക്ടറൽ ഫെലോഷിപ്പ്, ഹാർവാർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി
അക്കാദമിക് ജീവിതം: അരിസോണ സ്റ്റേറ്റ് → മിഷിഗൺ → യുസിഎൽഎ → യുസി ബെർക്ക്‌ലി (2012 മുതൽ)

അവാർഡുകളും ബഹുമതികളും:

• 2025-ലെ രസതന്ത്രത്തിനുള്ള നോബൽ സമ്മാനം
• 2025 വോൺ ഹിപ്പൽ അവാർഡ്
• ഗ്രേറ്റ് അറബ് മൈൻഡ്സ് അവാർഡ്
• സുസ്ഥിര വികസനത്തിനുള്ള 2024 ടാങ് സമ്മാനം
• 2018-ലെ രസതന്ത്രത്തിലെ വുൾഫ് സമ്മാനം
• 2020 റോയൽ സൊസൈറ്റി ഓഫ് കെമിസ്ട്രി സസ്റ്റൈനബിൾ വാട്ടർ അവാർഡ്

ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ പരാമർശിക്കപ്പെടുന്ന അഞ്ച് രസതന്ത്രജ്ഞരിൽ ഒരാളായ ഒമർ 2012-ലാണ് യുസി ബെർക്ക്‌ലിയിലെ കെമിസ്ട്രി ഫാക്കൽറ്റിയിൽ ചേർന്നത്. ലോറൻസ് ബെർക്ക്‌ലി നാഷണൽ ലബോറട്ടറിയിലെ മോളിക്യുലാർ ഫൗണ്ടറിയുടെ ഡയറക്ടറായി, 2013 വരെ അദ്ദേഹം ആ പദവി വഹിച്ചു. ബെർക്ക്‌ലി ഗ്ലോബൽ സയൻസ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിന്റെ സ്ഥാപക ഡയറക്ടറും കാവ്‌ലി എനർജി നാനോ സയൻസ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിന്റെയും ബിഎഎസ്‌എഫിന്റെ കാലിഫോർണിയ റിസർച്ച് അലയൻസിന്റെയും സഹ-ഡയറക്ടറുമാണ് അദ്ദേഹം.

"തുടക്കം മുതൽ തന്നെ എനിക്ക് രസതന്ത്രത്തോട് ഒരു പ്രണയമായിരുന്നു," യാഗി ഒരിക്കൽ പറഞ്ഞു. "എനിക്ക് ക്ലാസ് ഇഷ്ടപ്പെട്ടില്ല, പക്ഷേ ലാബ് എനിക്ക് വളരെ ഇഷ്ടമായിരുന്നു," യുസി റിപ്പോർട്ട് പറയുന്നു.

ബെർക്ക്‌ലിയിൽ, വിയറ്റ്നാം, സൗദി അറേബ്യ, ജപ്പാൻ, ജോർദാൻ, ദക്ഷിണ കൊറിയ, അർജന്റീന, മലേഷ്യ, ഇന്തോനേഷ്യ എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഗവേഷണ കേന്ദ്രങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുള്ള ബെർക്ക്‌ലി ഗ്ലോബൽ സയൻസ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് വഴി ലോകമെമ്പാടുമുള്ള യുവ പണ്ധിതന്മാരെ ശാക്തീകരിക്കുന്ന, അതിരുകളില്ലാതെ ശാസ്ത്രത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന ഗവേഷണ, മെന്റർഷിപ്പ് പരിപാടികൾക്ക് യാഗി നേതൃത്വം നൽകുന്നു.

1990-കളിൽ, യാഗിയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിദ്യാർത്ഥികളും ലോഹങ്ങളെ ജൈവ ലിങ്കറുകളുമായി സംയോജിപ്പിച്ച് വാതകങ്ങളെയും നീരാവിയെയും ആഗിരണം ചെയ്യാനും സംഭരിക്കാനും പുറത്തുവിടാനും കഴിയുന്ന ഉയർന്ന സുഷിരങ്ങളുള്ള ഒരു ക്രിസ്റ്റൽ ഘടനയുള്ള ഹൈബ്രിഡ് സംയുക്തങ്ങൾ നിർമ്മിച്ചു. മുമ്പത്തെ "കോഓർഡിനേഷൻ പോളിമറുകൾ" ദുർബലമായിരുന്നു, എന്നാൽ യാഗിയുടെ പുതിയ രൂപകൽപ്പന അനന്തമായി ഇഷ്ടാനുസൃതമാക്കാൻ കഴിയുന്ന കരുത്തുറ്റതും സ്ഥിരതയുള്ളതുമായ ക്രിസ്റ്റലുകൾ നിർമ്മിച്ചു.

ഈ ചട്ടക്കൂടുകളെ ഓരോ ആറ്റത്തിനും അനുയോജ്യമാക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് അദ്ദേഹം മനസ്സിലാക്കി - ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് ദ്രവ്യത്തെ ഉദ്ദേശ്യത്തോടെ രൂപകൽപ്പന ചെയ്യാൻ കഴിയുന്ന ഒരു "ലെഗോ പോലുള്ള" രസതന്ത്രം. ഇന്ന്, MOF-കളും അവയുടെ ഡെറിവേറ്റീവുകളും ഇനിപ്പറയുന്ന കാര്യങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്നു:

• വ്യാവസായിക എക്‌സ്‌ഹോസ്റ്റുകളിൽ നിന്നുള്ള കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ് പിടിച്ചെടുക്കുക.
• ശുദ്ധമായ ഇന്ധനങ്ങൾക്കായി ഹൈഡ്രജനും മീഥേനും സംഭരിക്കുക.
• വരണ്ട വായുവിൽ നിന്ന് കുടിവെള്ളം ശേഖരിക്കുക.
• ഉയർന്ന കാര്യക്ഷമതയോടെ വ്യാവസായിക രാസപ്രവർത്തനങ്ങളെ ഉത്തേജിപ്പിക്കുക.

യാഗിയുടെ മുന്നേറ്റങ്ങൾ ജൈവ, അജൈവ രസതന്ത്ര ലോകങ്ങളെ ലയിപ്പിക്കാൻ സഹായിച്ചു, ഇത് പുതിയ ഊർജ്ജ സാങ്കേതികവിദ്യകളിലേക്കും സുസ്ഥിരതാ ഉപകരണങ്ങളിലേക്കും നയിച്ചു.

അംഗീകാരവും പൈതൃകവും

ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ പരാമർശിക്കപ്പെടുന്ന രസതന്ത്രജ്ഞരിൽ ഒരാളായ യാഗിക്ക് 2024-ലെ സുസ്ഥിര വികസനത്തിനുള്ള ടാങ് പ്രൈസ്, 2025-ലെ വോൺ ഹിപ്പൽ അവാർഡ്, 2018-ലെ രസതന്ത്രത്തിനുള്ള വുൾഫ് പ്രൈസ്, 2020-ലെ റോയൽ സൊസൈറ്റി ഓഫ് കെമിസ്ട്രി സസ്റ്റൈനബിൾ വാട്ടർ അവാർഡ് എന്നിവയുൾപ്പെടെ ഡസൻ കണക്കിന് അന്താരാഷ്ട്ര ബഹുമതികൾ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്.

യുഎസ് നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ്, ജർമ്മൻ നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ് ലിയോപോൾഡിന, അമേരിക്കൻ അക്കാദമി ഓഫ് ആർട്സ് ആൻഡ് സയൻസസ്, ഏഷ്യയിലെയും മിഡിൽ ഈസ്റ്റിലെയും നിരവധി ആഗോള ശാസ്ത്ര അക്കാദമികൾ എന്നിവയിലെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട അംഗമാണ് അദ്ദേഹം.

അഭയാർത്ഥി വേരുകൾ മുതൽ നൊബേൽ മഹത്വം വരെ നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ഒമർ യാഗിയുടെ ജീവിതം സ്ഥിരോത്സാഹത്തിന്റെയും ഭാവനയുടെയും ശാസ്ത്രത്തിന്റെ സാർവത്രിക ഭാഷയുടെയും ശക്തിയുടെ തെളിവാണ്.